________________ सूत्र -169-170 ] केवलिसमुद्धातः अणुपरियट्टित्ता णं हव्वमागच्छेज्जा, से णूणं गोयमा ! से केवलकप्पे जंबुद्दीवे दीवे तिहिं घाणपोग्गलेहिं फुडे? हंता फुडे / छउमत्थे णं गोयमा! मणुस्से तेसिं घाणपोग्गलाणं किचिं वनेणं वन्नं 'जाव फासेणं फासं जाणइ पासइ ? भगवं नो इणढे समढे / से एतेणं अटेणं गोयमा! एवं वुच्चइ-छउमत्थे णं मणुस्से तेसिं निज्जरापोग्गलाणं नो किंचि वन्नेणं वन्नं जाव फासेणं फासं जाणइ पासइ। एस्सुहुमा णं ते पोग्गला पन्नत्ता, समणाउसो! सव्वलोयं पि णं ते फुसित्ता णं चिटुंति // 170 // __ [170] 'छउमत्थे 'ति छद्मस्थो निरतिशयज्ञानयुक्त इह प्रतिपत्तव्यो यतः छद्मस्थोऽपि विशिष्टावधिज्ञानयुक्तो निर्जरापुद्गलान् जानात्येव "रूवगयं लहइ सव्व"मिति वचनात् 'वण्णेण वण्णं'ति वर्णेन-वर्णतया याथात्म्येनेत्यर्थः वर्ण-कालवर्णादिकं जानाति विशेषतः पश्यति सामान्यतः 'नो इण?'त्ति नायमर्थः ‘समढे'त्ति समर्थ:-सङ्गतः, कर्मपुद्गलानां सातिशयज्ञानगम्यत्वात् / 'सव्वब्भंतराए'त्ति सर्वाभ्यन्तरिकः 'सव्वखुड्डाए 'त्ति सर्वक्षुल्लकः, दीर्घत्वं चात्र प्राकृतत्वात्, 'वट्टे'त्ति वृत्तः, वृत्तश्च मोदकवद् घनवृत्तोऽपि स्यादतस्तद्व्यवच्छेदेन प्रतरवृत्तताभिधानार्थमाह'तेल्लापूयसंठाणसंठिए'त्ति उपलक्षणत्वादस्य घृतापूपादेरप्यत्र ग्रहः, 'रहचक्कवाल 'त्ति चक्रवालंमण्डलं मण्डलत्वधर्मयोगाच्च रथचक्रमपि रथचक्रवालं 'पुक्खरकण्णिय'त्ति पद्मबीजकोशः, 'जाव इणामेव त्तिकट्ट'त्ति यावदिति परिमाणार्थस्तावदित्यस्य गम्यमानस्य सव्यपेक्षः, 'इणामेव'त्ति इदं-गमनम्, एवमिति-चप्पुटिकारूपशीघ्रत्वावेदक-हस्तव्यापारोपदर्शनपरः, अनुस्वाराश्रवणं च प्राकृतत्वात्, द्विर्वचनं च शीघ्रतातिशयोपदर्शनपरम्, इतिरुपप्रदर्शनार्थः, कृत्वाविधाय 'तिहिं अच्छरानिवाएहिं ति तिसृभिश्चप्पुटिकाभिरित्यर्थः 'तिस्सत्तखुत्तो'त्ति त्रिगुणाः सप्त त्रिसप्त त्रिसप्तवारास्त्रिः सप्तकृत्वः एकविंशतिवारा इत्यर्थः, 'हव्वं ति शीघ्रं 'घाणपोग्गलेहिति गन्धपुद्गलैः, इह स्थाने यावदित्यस्य सव्यपेक्षस्तावदित्ययंशब्दो दृश्यः, एस्सुहुमा णं'ति एतत्सूक्ष्माः कोऽर्थः ? एवं नाम सूक्ष्मास्ते यथा तांश्छद्मस्थो वर्णादिभिर्न जानातीति 'समणाउस्सो'त्ति हे श्रमण ! हे आयुष्मन् !, अथवा श्रमणश्चासावायुष्माश्चेति समासस्तस्यामन्त्रणं हे श्रमणायुष्मन्!, यथा अतिसूक्ष्मत्वाद्गन्धपुद्गलान्न जानातीत्येवं निर्जरापुद्गलानपीति दृष्टान्तोपनयः // 170 / / 1-2. द्र. सू. 169 / / 3. एसुहु० मु. V // 4. व्यपेक्ष:- खं. // 5. एव सुहु० खं. // 6. ०न्धबहुलान्न-खं. // श्री औप. 25