________________ 41 यति-जीतकरूपे प्रमार्जयति तदा मोसलघु / अथ प्रमार्जयति तदापि मासलघु / अथ प्रमार्जने छेदनकैरग्निविराध्यते ततश्चतुर्लघु / तथा सूत्रपौरुष्यकरणे 1, अर्थपौरुष्यकरणे श, सूत्रनाशे 4, अर्थनाशे धी, तयोः करणे पुनरग्निविराधना / सज्योतिर्वसतौ रागे चतुर्गुरु / द्वषे चतुर्लघु / आवश्यके च यावत उत्सर्गान करोति तावन्तो मासाः / सर्वं वाऽऽवश्यकं न करोति चतुर्लघु / अथ करोति ततो यावन्त उत्सर्गास्तावन्तश्चतुर्लघुकाः / सर्वस्मिन्नप्यावश्यके कृते चतुर्लघुकमेव / यति वन्दनानि स्तुतीर्वा न ददाति, तति'लघुमासाः / अथ ददाति तदा तदेव मासलघु / सन्दंशकयोः प्रमार्जनेऽप्रमार्जनेऽपि लघुमासः / आवश्यकीनषेधिक्योः करणे पञ्चकमसामाचारीनिष्पन्नं वो, अकरणे तु प्रत्येकं पञ्चकम् / 'आसज्जे'त्यभणने मासलघु / भणने चाग्निनिष्पन्नं / साग्निवसतौ प्रस्खलने पठने वा चतुर्लघु षड्जीवनिकाय विराधनानिष्पन्न च / अतस्तथाविधकारणैः साग्निवसताववस्थाने यतनेयं क्रियते-कटं चिलिमिणिकां वाऽन्तरा दत्त्वा प्रतिलेखनादीनि कुर्वन्ति, तदभावे बहिः कुर्वन्ति / बहिः स्थानाभावे चावश्यकं स्तुतिवन्दनकहीनं मौनेन यतनया वर्षाकल्पप्रावृताः कुर्वन्ति / गमनागमने च प्रमार्जनावश्यकीनैषेधिकीन कुर्वन्ति इत्यादि तेजःकायविषया यतना तत एवावसेया, ग्लानादिकार्यविषयाऽपि च / वायुकायविराधनायां पुनरेवं प्रायश्चित्तं-धर्माभिभूतो निलयाऽभ्यन्तराद् बहिर्निर्गच्छति, अनिलाऽमिधारणनिमित्तं वा बहिः स्थितः शब्दयति, यथा-एहि एहि इतः शीतलो वायुरिति / पूर्वकृतछिद्रेषु वायु प्रतिसेवते / अपूर्वाणि वा छिद्राणि वाताऽभिधारणनिमित्तं करोति / धर्मातः स्वाङ्गं फूत्करोति / उष्णं वा भक्तपानं फूत्करोति / पूर्वकृतं द्वारं कपाटं वोद्घाटयति / अपूर्व वा द्वारमुद्घाटयति / उच्छाडं वाऽपसारयति / गृहछिंडिकायां वा याति / वस्त्रं वा चतुरस्रं कृत्वा वायुं करोति / तालवृन्त-वस्त्राश्चलपत्र-मात्रक-हस्तादिभिर्वायुं करोति / हस्तशङ्ख शङ्खदृतिकादि वा वायुना पूरयति / क्षुतकासितोच्छ्वसितनिःश्वसितानि वा अविधिना करोति / तत्र निर्गमन-फूत्करण-हस्त-मात्रक-पत्र-वनाञ्चलवायुकरणेषु मासलघु प्रायश्चित्तम् / अभीक्ष्णासेवायां च दशवाराभिः पाराश्चिकम् / शेषेषु पदेषु चतुर्लघु, अभीक्ष्णासेवायां चाष्टवाराभिः पाराश्चिकम् / क्षुतादिषु पुनः पञ्चकम् / अभीक्ष्णासेवायां चतुर्विशतिवाराभिः पाराश्चिकं / छिद्राणि पुनर्यावन्ति करोति तावन्तो लघुमासाः यावत् त्रीणि / ततः परं चतुर्लघु स्यात् / पूर्वकृतछिद्रेष्वेवं प्रायश्चित्तम् / ननु वाताभिधोरणादिषु कथं प्रायश्चित्तापत्तिः स्यात् 1 उच्यतेवायुकायजीवविराधनासीवात् / यदुक्तं'वाससिसिरेसु वाओ बहिआ सीओ गिहेसु तु सउण्हो / विवरीओ पुण गिम्हे दिअराई सत्थमन्नुन्नं / / एमेव देहवाओ बाहिरवायस्स होइ सत्थं तु / विअणादिसमुत्थो वि अ सउप्पत्ती सत्थमन्नस्स' // 'सउप्पत्ती 'ति / स्वेन स्वेन विधानेनोत्पन्न इति / एवमन्यदप्येतद्विराधनाविषयं प्रायश्चित्तं प्रकल्पतोऽवसेयम् इति / पृथिवीकायायेकेन्द्रियविराधनाविषयं प्रायश्चित्तमुक्तम् / सम्प्रति विकलेन्द्रियादिविराधनागोचरं तदाहविमलाण घट्टणाइसु लहुगुरुचउलहु अ चउगुरू हुंति / गुरुगाइ छल्लहुंत पंचिंदिअघट्टणाईसु // 51 // व्याख्या-विकलानां-विकलेन्द्रियाणां द्वीन्द्रिय-त्रीन्द्रिय-चतुरिन्द्रियाणामित्यर्थः। घटनादिषुसङ्घट्टना-ऽगाढ़परिताप-गाढ़परितापो-पद्रवणेषु यथासङ्ख्यं लघुगुरुचतुर्लघुचतुर्गुरुका भवन्ति / विकले