Page Text
________________ 194 तत्त्वार्थाधिगमसूत्रम् [ अध्यायः 9 श्रुतेनापि परिहार्यः श्रुतमद इति / लम्भनं लाभः-प्राप्तिर्विशिष्टफलस्य सत्कारसन्मानादेः नृपतिसन्मित्र त्यस्वजनेभ्यो विज्ञान-तपो-ऽभिजन-शौर्याद्याधिक्यादहं लेभेयं, अपरः प्रयत्नवानपि न लभत इति स्वलाभेन मायति / तथा सकलजनवल्लभतां च प्राप्तोऽहं, अयमपरो न कस्मैचिद् रोचते, वचनमप्यस्य नादग्यन्तीति सर्वोऽप्ययं लाभमदः / स चैवं निगृहीतव्यो लाभान्तगयकर्मोदयादलाभो लाभान्तरायकर्मक्षयोपशमाच सत्कारादिलाभः, संसारे परिभ्रमतो जीवस्य कादाचित्को न तु शाश्वतः, कर्मायत्तत्वात् , संसागनुबन्ध्येवेति लाभमदत्यागः श्रेयस्करः। वाल्लभ्यकप्राप्तिरपि कर्मोदयजनिकैव, संसारिणां च सुलभेति वाल्लभ्यकलाभमदः परिवर्जनीय इति / वीर्य-पराक्रमः शक्तिरुत्साहः सामर्थ्य मतिशयवती चेष्टेति पर्यायाः। वीर्यान्तरायक्षयोपशमात् प्रादुरस्ति वीर्य-बल विशेषस्तेन वीर्येण माद्यतीति वीर्यमदः, तस्य प्रतिक्षेपः संसारानुबन्धित्वचिन्तनात्, संसारानुबन्धी वीर्यमदः कषायरूपत्वात, वीर्यस्य चाशाश्वतत्वात् / तथाहि-बलिनोऽपि पुरुषाः क्षणेन निबलतामुपयन्तो दृश्यन्ते, निर्बलाश्च बलवन्तः संस्कारवशादाशु जायन्ते, तथा व्याधि-जरा-मृत्युषद्भूतबलेषु चक्रवर्तिहरिसीरिणोऽपि सीदन्ति ससुरासुराः, किमुतान्ये पृथग्जना इति ? वीर्यमदाद् व्युपरमः श्रेयान् / इतिशब्दो मदस्थानानामियत्तामावेदयति / मौलान्येतावन्ति, सूक्ष्मभेदास्तेषां भूयांस इति // सम्प्रति सामान्येन सर्वमदस्थानेषु दोषानाविर्भावयन्नपसंहरति भा०-एभिजीत्यादिभिरष्टाभिर्मदस्थानमत्तः परात्मनिन्दाप्रशंसाभिरतः तीव्राहकारोपहतमतिरिहामुत्र च अशुभफलमकुशलं कर्मोपचिनोति / उपदिश्यमानमपिच श्रेयो न प्रतिपद्यते / तस्मादेषां मदस्थानानां निग्रहो मार्दवं धर्म इति // 2 // टी-एभिर्जात्यादिभिरित्यादि / उक्तलक्षणैर्जात्यादिभिर्मत्तः-अहंमानी परनिन्दायामात्मप्रशंसायां च सक्तस्तीवेण-अतिशयवताऽहङ्कारेणोपहतबुद्धिर्मलीमसधिषण इहपरलोकानुभवनीयं कर्मोपचिनोति-बध्नाति अकुशलं-पापमशुभफलम् , अकुशलमपि बद्धं कदाचित् कुंशलफलतया परिणमत इत्यशुभफलग्रहणम् / सम्यग्दर्शनादि मुक्तिसाधनं श्रेयः / तचाख्यायमानमपि न प्रतिपद्यते-न श्रद्धत्ते / यत एतदेवं तस्मादेषां मदस्थानानां मार्दवं निग्राहकं, तन्निग्रहाच धर्म इति // सम्प्रति मायाप्रतिपक्षमार्जवं लक्षयतिभा०-भावविशुद्धिरविसंवादनं चार्जवलक्षणम् / ऋजुभावः ऋजुकर्म १'प्रभृत्य' इति ङ-पाठः। २'लभेयमपर' इति घ-पाठः। 'विबलता' इति-घ-पाठः। 5 "कुशलतया' इति -च-पाठः। 3 'बन्धिचिन्तनात्' इति ग-पाठः / 'भ्रयते' इति -पाठः।
| SR No. | 004408 |
| Book Title | Tattvarthadhigam Sutra Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyadarshanvijay |
| Publisher | Shripalnagar Jain S M Derasar Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 392 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 9 MB |