________________ 664 निबन्धसंग्रहास्यव्याख्यासंवलिता [ उत्तरतत्रं वरुणारिष्टकमयं वरुणनिम्बकाष्ठघटितं, रुचकं प्रीवाभरणं मणि- | देवदारुवचाहिङ्गकुष्ठं गिरिकदम्बकः॥ कसंशं धारयेत् / ब्रह्मदेवस्वरिष्टं फेनिलमाह / सैन्दुकमिति |एला हरेणवश्चापि योज्या उद्भपने सदा // 6 // सिन्दुको निर्गुण्डी, तत्काष्टकृतं रुचकं; तत्फलकृतमित्यन्ये / | गन्धनाकुलिकुम्भीके मज्जानो बदरस्य च // पुत्रजीवो मध्यवर्तुलतीक्ष्णाग्रफलो जम्बीरपत्रो वृक्षस्तत्काष्टकृतं कर्कटास्थि घृतं चापि धूपनं सर्षपैः सह // 7 // रुचकं, तत्फलकृतमित्यन्ये / केचिदत्रारग्वधं पठन्ति / शुक्ले- | हितमित्यादि / तुगाक्षीरी वंशलोचना, मधुरकेषु काकोत्यादि शुक्लाः सुमनसः श्वेतकुसुमानि / निवेद्यो दातव्यः / गोतीर्थे | ल्यादिषु; काकोल्यादिपाठात्तुगाक्षीरी प्राप्ता, पृथक्पाठो भागसलिलगोपथे। प्रयतात्मना उपवासादिपवित्रेण / तदुक्तं, द्वयार्थ कुष्ठतालीशादीनां यथालाभनिषेधार्थो वा, ये तुगाक्षीरी "सोपवासः शुचिर्नक्तं सशस्त्रो निर्हरे(लिम्" इति // 6-8 // - वंशरोचनानुकारिपार्थिवद्रव्यं मन्यन्ते तन्मते द्विरुक्तिर्नास्ति / सङ्गमे च भिषक् स्नानं कुर्याद्धात्रीकुमारयोः॥९॥ कल्ककषायाभ्यां सिद्धं घृतं हितमिति संबन्धः / गिरिकदम्बको नानावस्त्रधरा देवी चित्रमाल्यानुलेपना // महाकदम्बः / गन्धनाकुली सुगन्धा राना। कुम्भिका जलजा / चलत्कुण्डलिनी श्यामा रेवती ते प्रसीदतु // 10 // जेजटाचार्यस्तु न पठत्येतद्देवदादियोगद्वयमपि, गयी तु उपासते यां सततं देव्यो विविधभूषणाः॥ पठति // 5-7 // लम्बा कराला विनता तथैव बहुपुत्रिका // काकादनीं चित्रफलां बिम्बी गुञ्जांच धारयेत् // रेवती शुष्कनामा या सा ते देवी प्रसीदतु // 11 // | मत्स्यौदनं च कुर्वीत कृशरां पललं तथा // इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कुमार. | शरावसंपुटे कृत्वा बलिं शून्यगृहे हरेत् // 8 // तन्त्रे रेवतीप्रतिषेधो नाम (पञ्चमोऽध्यायः, ___ काकादनीमित्यादि / काकादनी काकतिन्दुकः, 'काला' इत्यन्ये; आदितः) एकत्रिंशोऽध्यायः॥३१॥ चित्रफला इन्द्रवारुणी, चित्राण्डिकेत्यन्ये। मत्स्यौदनं मत्स्यभकं; संगम इत्यादि / संगमे नदीद्वयमेलके / रक्षामन्त्रमाह- पललं तिलपिष्टम् / 'शून्यगृहे हरेत्' इत्यत्र 'शून्यगृहेतरे' इत्यनानेत्यादि / अपरा देव्यो विविधभूषणा यां रेवतीमुपासते न्ये, तोतरे खण्डगृहे / केचिदत्रेदृशं पठन्ति 'हरेद्धलिं चोत्कु-' सेवन्ते सा देवी भो बालक ते तव प्रसादं करोतु लोके प्रसाद- रटे' इत्यादि; तत्रोत्कुरटः शून्यागारः, शून्याराम इत्यन्ये॥८॥ करा भवतु / रेवती शुष्कनामा शुष्करेवतीत्यर्थः // 9-11 // | उच्छिष्टेनाभिषेकेण शिशोः स्वपनमिष्यते // इति श्रीडल्ह(ह)णविरचितायां निबन्धसंग्रहाख्यायां | पूज्या च पूतना देवी बलिभिः सोपहारकैः // 9 // सुश्रुतव्याख्यायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कौमारभृत्यतन्त्रे रेव- मलिनाम्बरसंवीता मलिना रूक्षमूर्धजा // . तीप्रतिषेधो नामैकत्रिंशत्तमोऽध्यायः // 31 // शून्यागाराश्रिता देवी दारकं पातु पूतना // 10 // बुदुर्गन्धा कराला मेघकालिका॥ भिन्नगाराश्रया देवी दारकं पातु पूतना // 11 // द्वात्रिंशत्तमोऽध्यायः। ___ इति सुश्रुतसंहितायामुत्तरतत्रान्तर्गते कुमाअथातः पूतनाप्रतिषेधं व्याख्यास्यामः॥१॥ रतन्त्रे (षष्ठोऽध्यायः, आदितः) यथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः॥२॥ द्वात्रिंशोऽध्यायः॥ 32 // रेवतीप्रतिषेधानन्तरं स्त्रीग्रहसामान्यात् पूतनाप्रतिषेधारम्भो। उच्छिष्टेनेत्यादि / उच्छेिष्टनाभिषेकेण आचमनोदकेनेत्यर्थः।। युज्यत इत्याह-अथात इत्यादि // 1 // 2 // पूर्वकल्पेन स्नानम् / रक्षामन्त्रः-मलिनेत्यादि // 9-11 // कपोतवङ्काऽरलुको वरुणः पारिभद्रकः॥ इति श्रीडल्ह(ह)णविरचितायां निबन्धसंग्रहाख्यायां आस्फोता चैव योज्याः स्युर्यालानां परिषेचने // 3 // सुश्रुतव्याख्यायामुत्तरतन्त्रान्तर्गते कौमारभृत्यतचे पूतवचा वयःस्था गोलोमी हरितालं मनःशिला॥ नाप्रतिषेधो नाम द्वात्रिंशत्तमोऽध्यायः॥३२॥ कुष्ठं सर्जरसश्चैव तैलार्थे वर्ग इष्यते // 4 // कपोतवङ्केत्यादि / कपोतवङ्का कबडववेति लोके प्रसिद्धा त्रयस्त्रिंशत्तमोऽध्यायः। ब्रह्मसुवर्चलापरपर्याया। आस्फोता सारिवा / वयस्था ब्राह्मी, | __ अथातोऽन्धपूतनाप्रतिषेधं व्याख्यास्यामः॥१॥ अन्ये गुडूचीमाहुः / गोलोमी दूर्वा / वर्ग इष्यते इति वर्गग्रहणं यथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः॥२॥ यथालाभं प्रक्षेपार्थम् / वचादीनां कल्ककषायाभ्यां तैल. पूतनाप्रतिषेधानन्तर पूतनासामान्यादन्धपूतनाप्रतिषेधारम्भो साध्यम् // 3 // 4 // हितं घृतं तुगाक्षी- सिद्धं मधुरकेषु च // युज्यत इत्याह-अथात इत्यादि // 1 // 2 // कुष्ठतालीशखदिरचन्दनस्यन्दने तथा॥५॥ 1 'शून्यारामाश्रिता' इति पा० / // 9 // लक्षमू देवी उरीना