________________ काव्यमास्त्र / .. ...... .. यथा 'न पद्मं मुखमेवेदं न भृङ्गौ चक्षुषी इमे। .. __ न केसराणि कान्ताया इमास्ता दन्तपतयः // 10 // अत्र कान्तामुखादावुपमेये पद्मादिविपर्ययज्ञानप्रत्याख्यानेनेवादीनामभावेऽपि कान्त्यादिलुप्तधर्मप्रतीतेलृप्तानामेय पदार्थोपमासु वाक्योपमाभक्तिः // लोपे सामान्यधर्मस्य लुप्तपूर्णेति गद्यते / . नेत्यादि / इदं न पद्मं किंतु कान्ताया मुखमेव / न भ्रमरौ किंतु इमे नेने। न केसराणि किंतु इमास्ताः प्रसिद्धा दन्तपतय एव / चक्षुषी इमे 'ईदूदेद्विवचनं प्रगृह्यम् 1 / 1 / 11' इति प्रगृह्यत्वम् / पद्ममिदं कान्तास्यमिति मिथ्याज्ञानं तस्य प्रत्याख्यानं निषेधो न पद्ममिति। एवंचेवायभावेऽपि कान्यादेः प्रसिद्ध्यैव प्रतीतेरियं लुप्ता // यथा'राजीवमिव ते वक्र नेत्रे नीलोत्पले इव / रम्भास्तम्भाविवोरू च करिकुम्भाविव स्तनौ // 11 // अत्र सामान्यधर्मे लुप्ते प्रतीयमानसादृश्यत्वेन पदार्थयोरुपमानोपमेयभावस्य परिपूर्णत्वे लुप्तपूर्णानामेयं पदार्थोपमासु वाक्योपमाभक्तिः / / राजीवमित्यादि / हे प्रिये, तव मुखं पद्ममिव, नेत्रे नीलनलिने इव, ऊरू कदलीस्तम्भाविव, स्तनौ हस्तिकुम्भाविव स्तः। उत्पले इवेति 'ईदूदेद् 1 / 1 / 11' इति प्रगृह्यसंज्ञा / इह सामान्यधर्मस्य कान्त्यादेर्लोपः, इतरेषां पूर्णतेति लप्तपूर्णा // 1 // द्योतकस्य तु लोपे या पूर्णलुसेति सा स्मृता // 17 // : यथा-- 'वन्मुखं पुण्डरीकं च फुल्ले सुरभिगन्धिनी / . कोमलापाटलौ तन्वि पल्लवश्चाधरश्च ते // 12 // ...
