________________ 136 अभिधर्मसमुच्चयभाष्यम् धर्मनेत्री निस्रित्या[Ch. 763C]परिपक्वाः सत्त्वाः [T. 125A] परिपच्यन्ते परिपक्वाश्च विमुच्यन्ते / / $ 190. विशिष्टमार्ग'लाभे होनमार्गविहानिस्तद्यथा फलसंगृहीतमार्गलाभे प्रतिपन्नकमार्गो विहीन इत्युच्यते, पुनरसंमुखीकरणात / सकलप्रहाणं च सा[Ms. 129A]क्षात्करोति फलप्राप्तिकाले तु तद्विपक्षजातीयक्लेशप्रतिपक्षदौष्ठल्याशेषप्रहाणादाश्रयपरिवत्तिविशेषलाभतः समवसर्गविहान्या विजहाती त्य]त्यन्तासमुदाचारं विजहा[तीत्यर्थः / नो तु बोधिसत्त्वस्तथा विजहाति, सर्वसत्त्वपरिनिर्वाणाभिप्रायपूर्वकत्वात्तन्मार्गस्य / अत एव बोधिसत्त्वा अक्षयकुशलमूला अक्षयगुणा इत्युच्यन्ते तद्यथाऽक्षमिति [सूत्रे] ऽक्षयतानिर्दिष्टेति / / .8 191. शाश्वतो लोक अशाश्वत इत्येवमादिषु प्रश्नेष्वव्याकृतवस्तुव्यवस्थानमनोपसंहितत्वेनायोनिशत्वात् / तेषां तेषां प्रश्नानां कीदृशः पुनः प्रश्नोऽर्थोपसंहितः / तद्यथा चत्वार्यसत्यान्यारभ्य यः प्रश्नः / तथाहि सहेतुफलसंक्लेशव्यवदानचिन्तान्तर्भूत इति / $ 192. बोधिसत्त्वस्य न्यामावक्रान्तावपि श्रोतापन्नत्वाव्यवस्थानम , अप्रतिष्ठितमार्गप्रति लम्भात् प्रतिश्रोतःप्रतिपत्त्यपरिनिष्पन्नतामुपादाय / / 5193. [Ch. 125B] ज्ञे[T. 125B]यं षड्विधं-भ्रान्तिर्यावदभ्रान्तिनिष्यन्दश्च / तत्र (i) भ्रान्ति ह्यग्राहकाभिनिवेशः / (ii) भ्रान्त्याश्रयो यस्मिनार्यज्ञा[Ms. 129B]नगोचरे संस्कारनिमित्तमात्रेऽभूतपरिकल्पात्मके सति बालानां सोऽभिनिवेशः प्रवर्तते / (iii) अभ्रान्त्याश्रयस्तथता, निर्विकल्पस्य ज्ञानस्य तदधिष्ठानत्वात् / (iv) भ्रान्त्यभ्रान्तिलोकोत्तरज्ञानानुकूला: श्रुतमय्या दयः कुशला धर्माः, ज्ञेयविकल्पनान्नि विकल्पज्ञानानुकूल्याच्च / (v) अनान्तिनिर्विकल्पज्ञानम् / (vi) अभ्रान्तिनिष्यन्द आर्यमार्गपृष्ठलब्धाः कुशला धर्माः / / $ 194. उपायकौशल्यं [As. p. 102] पुनश्चतुर्विधम / (i) सत्त्वपरिपाककौशल्यं चत्वारि संग्रहवस्तूनि, तैः संगृह्य कुशलेषु धर्मेषु नियोजनात् / (ii) 1. T. आर्यमार्ग. 2. Ms. adds two syllables which read like सर्ग.. 3. Ms म for सूत्र]. 4. Ms. °ष्ट इति for °ष्टा+इति. 5. Ms. ना. 6. Ms. द्म for दभ्र. 7. Ms. न. 8. Ms. ल. 9. Ms. appears ल्या० for प्या T. confirmes our emendation. Ch. मत्या. 10. Ms. नि.