Nayopdesh Part 02 Tarangini Tarni

SR No.: 004344
Original Sutra Author: N/A
Author: Yashovijay Gani, Lavanyasuri
Publisher: Vijaylavanyasuri Gyanmandir
Publication Year: 1956
Total Pages: 282
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 9 MB

Page 65

208 नयामृततरङ्गिणी-तरङ्गिणीतरणिभ्यां समलङ्कृतो नयोपदेशः / नोअजीवश्च नोजीवो, न जीवा-ऽजीवयोः पृथक् / देश-प्रदेशौ नास्येष्टा-विति विस्तृतमाकरे // 47 // नयामृत-नो इति। नोअजीवो नोजीवश्चैतन्नये जीवा-ऽजीवयोर्वक्तव्ययोः सतोः, पृथक् नपार्थक्यं नापद्यते, यतोऽस्य नयरय देश-प्रदेशौ नेष्टाविति, नोशब्दः सर्वनिषेधार्थ एव घटते, इत्येतदाकरेअनुयोगद्वारादौ विस्तृतम् // 47 // इत्थं स्वसमयसिद्धामेवम्भूतनयार्थप्रक्रियामुपपाद्य तया दिगम्बरोक्तप्रक्रियां दूषयति सिद्धो निश्चयतो जीव इत्युक्तं यद् दिगम्बरैः / निराकृतं तदेतेन यन्नयेऽन्त्येऽन्यथा प्रथा॥ 48 // नयामृत-सिद्ध इति / एतेन-पूर्वोक्तेन, सिद्धो निश्चयतो जीव इति यद् दिगम्बरैरुक्तम्"तिकाले चदु पाणा इंदियबलमाउ आणपाणो य / ववहारा सो जीवो णिच्छयदो दु चेदणा जस्स |" [ द्रव्यसंग्रहे गाथा-३ ] इत्यादिना तन्निराकृतम् , यत्-यस्मात् , अन्त्ये-एवम्भूतनये, अन्यथा प्रथा-सिद्धोऽजीव इत्येव प्रसिद्धिः, शुद्धनिश्चयश्च स एव, इति कथं निश्चयतः सिद्धो जीव इति वक्तुं शक्यमिति // 48 // ____ नन्वेवम्भूतः पर्यायार्थिकेष्वेव शुद्धनिश्चयस्तेनास्मदुक्तानुपपत्तावपि दव्यार्थिकप्रभेदेन सर्वसङ्ग्रहनयेन शुद्धनिश्चयेन तुदुपपादयिष्याम इत्याकाङ्क्षायामाह आत्मत्वमेव जीवत्वमित्ययं सर्वसङ्ग्रहः। . जीवत्वे प्रतिभूः सिद्धसाधारण्यं निरस्य न // 49 // जीवशब्दव्यपदेश्य एव नोअजीवशब्दव्यपदेश्यः अजीवशब्दव्यपदेश्य एव नोजीवशब्दव्यपदेश्य इति 'नोअजीवः' 'नोजीवः' इति द्वौ प्रकारौ नैवम्भूतनयसम्मतावित्युपदर्शकं सप्तचत्वारिंशत्तमं “नोअजीवश्च" इति पद्यं विवृणोतिनो इतीति / एतन्नये एवम्भूतनये / अस्य नयस्य एवम्भूतनयस्य / नोशब्दः 'नोअजीवः' इत्यत्र 'नोजीवः' इत्यत्र च नोशब्दः / अन्यत् स्पष्टम् // 47 // अष्टचत्वारिंशत्तमपद्यमवतारयति-इत्थमिति / स्वसमयसिद्धां जैन श्वेताम्बरराद्धान्तप्रसिद्धाम् / “सिद्धो निश्च. यतः" इत्यष्टचत्वारिंशत्तमपद्यं विवृणोति-सिद इतीति / एतेन इत्यस्य विवरणम्-पूर्वोकनेति- अस्य 'निरा. कृतम्' इत्यनेनान्वयः। 'निश्चयनयतः सिद्धो जीवः' इत्यस्य प्रतिपादकं दिगम्बरवचनमुल्लिखति-तिकाले चेति"त्रिकाले चत्वारः प्राणा इन्द्रियबलमायुरानप्राणश्च / व्यवहारतः स जीवो निश्चयतो द्वे चेतने यस्य"।। इति संस्कृतम् / इत्यादिना इत्यादिग्रन्थेन, यद् दिगम्बरैरुकं तदेतेन निराकृतमिति सम्बन्धः। तत् दिगम्बरोक्कमनन्तरमुपदर्शितम् / निराकरणे हेतु:- यदिति- यस्मादिति तदर्थः। 'अन्त्ये' इति स्थाने 'अन्त्ये नये' इति पाठो युक्तः, तस्य विव रणम्-एवम्भूतनये इति / 'अन्यथा प्रथा' इति मूलस्य विवरणम् - सिद्धोऽजीव इत्येव प्रसिद्धिरिति / ननु निश्चयतः सिद्धो जीव इति दिगम्बरमतम् , तस्यैवम्भूतनये अन्यथाप्रथायामपि कथं निरसनमित्यत आह-शुद्धनिश्चयश्च स एवेति- एवम्भूतनय एव शुद्धनिश्चयनयोऽतस्तत्रान्यथाप्रथाऽपहस्तयत्येवोक्तदिगम्बरोक्तमित्यर्थः / इति एतस्मात् कारगात् / कथमिति-न कथमपि निश्चयतः सिद्धो जीव इति वक्तुं शक्यमित्यर्थः // 48 //