________________ 76 महोपाध्यायश्रीयशोविजयगणिविरचिता [ चतुर्थः सर्गः यच्च वेल्लहलो दध्यौ नूनमूनं वपुर्मम / क्षुधया वायुनाऽऽक्रान्तं सञ्जातं वमनं ततः // 516 // भोजनेन ततो रिक्तं कोष्ठं सम्पूरयाम्यहम् / तदिदं चिन्तयत्येवं जीवोऽपि भृशविह्वलः // 517 // धन-पुत्र-कलत्रादौ प्रणष्टे रतिदायिनि / मन्यते न मया नीत्या स्फोरितं निजपौरुषम् // 518 // सदुपायैरतो भूयोऽयर्जयामि धनादिकम् / नीतिदीप्तप्रयत्नेन रक्षिष्याम्यर्जितं च तत् // 519 // अजागलस्तनाभं तज्जीवितव्यं तपस्विनः / जीवस्यैवं विपर्यासविष्टरोल्लासतो भवेत् / / 520 // भोजनं वान्तिसम्मिश्रं स च यद् भोक्तुमुद्यतः / भुक्तोत्सृष्टेषु भोगेषु तन्निर्लज्ज प्रवर्तनम् // 521 // परमाणुमया भोगाः प्रोक्ताः शब्दादयो बुधैः / सर्वे चैकैकजीवेन गृहीताः परमाणवः / / 522 // गृहीत्वा भुक्तपूर्वाश्च भवकोटिष्वनन्तशः / भुक्तवान्तास्ततो भोगा युक्ताः कमललोचने // 523 // यथा वेल्लहलस्तादृक् समयज्ञेन वारितः / वारयन्ति तथाऽऽचार्या भोगजं बाललम्पटम् / / 524 // ज्ञान-दर्शनरूपस्य युक्तं ते देव ! जातु न / वान्ताशुचिषु भोगेषु भूयो भूयः प्रवर्तनम् // 525 // अनित्याशुचि-दुःखेषु बाह्येषु निपुणः कथम् / नित्यानन्दपवित्रात्मज्ञानी भोगेषु रज्यति ? // 526 // यथा च वारयंस्तेन समयज्ञो मतोऽहितः / धर्माचार्य तथा जीवः पापात्मा मन्यतेऽहितम् // 527 // वस्त्रं माल्यमलङ्कारा मद्यं मांसं वरस्त्रियः / न स्युः सुखाय चेदन्यत् किमस्ति सुखकारणम् // 528 // न हितो वारयन्नेभ्यः श्रमणः प्रतिभाति मे / विप्रलब्धः कुसिद्धान्तैः स्वयं नष्टोऽन्यनाशकः // 529 // भोगाः स्थिरास्तथा शुद्धाः सुखरूपाश्च तत्त्वतः / एतदात्मक एवाऽहमलं मोक्षादिना मम // 530 // इत्थं निश्चिन्वतो बाढं गुरौ लग्नेऽपि वारणे / प्रमादेषु प्रवृत्तिर्या तदविद्याविजम्भितम् // 531 // भुक्त्वा भूयो वमन्नेष सन्निपातमवाप यत् / लुठन् भूमावनाख्येयां दशां शोच्यां जगाम च // 532 // योग्यं तत् सर्वमत्रापि यत् प्रमत्ततयाऽन्वितः / तद्विलासपरो जीवो भृशं विक्षिप्तमानसः // 533 // विपर्यासवशः स्वैरमविद्यान्धीकृतेक्षणः / गुरुवैद्यवचोबाह्यो मग्नः संसारकर्दमे // 534 // . पतितः सन् महामोह सन्निपाते सुदारुणे / स्फुटं भवति निश्चेष्टः पश्यत्स्वेव विवेकिषु // 535 // मूत्रान्त्राशुचिजम्बालबीभत्से नरके लुठन् / आक्रन्दति भृशं प्राप्य दुःवं वाचामगोचरम् // 536 // पूतात्मानश्च पश्यन्ति तं जीवं ज्ञानचक्षुषा / अचिकित्स्यं तु तं ज्ञात्वा वर्जयन्ति महाधियः / / 537 // संसारचक्रवालेऽत्र जन्म-मृत्यु-जराकुले / लुठत्यनन्तकालं स त्यक्तो धर्मभिषग्वरैः / / 538 // सन्निपातसमः सोऽयं महामोहः प्रगल्भते / भेदं नद्यादिवस्तूनां तदिमं विद्धि दर्शितम् // 539 // कार्यद्वारा न ते जाता भेदधीस्ते परिस्फुटा / भूयोऽपि लक्षणद्वारा तद्भेदं कथयामि ते // 540 // ज्ञेया प्रमत्तता सैव बुद्धियाँ विषयोन्मुखी / तत्तद्विलसितं स्वैरं यद् भोगेषु प्रवर्तनम् // 541 // विषयेषु प्रवृत्तस्य लौल्यदोषेण शून्यता / या चेतसः प्रदीर्घाऽसौ चित्तविक्षेप उच्यते // 542 // भुक्तेष्वपि हि भोगेषु लोल्यात्तृप्तिविघातिनः / उत्तरोत्तरवाञ्छा या तां तृष्णां सुधियो जगुः // 543 // पापाद्भोगेष्वलब्धेषु लब्धनष्टेषु वा पुनः / पाप एव हि यो यत्नो विपर्यासः स उच्यते // 544 // अनित्याशुचि-दुःखेषु स्वात्मभिन्नेषु वस्तुषु / अविद्यामन्यथाख्याति योगाचार्याः प्रचक्षते // 545 //