________________ विभाग] नमस्कार स्वाध्याय। 237 प्रमत्तादि-अयोगिपर्यन्तानां नवानां सर्वविरतानां सिद्धानां चानन्तर १५-परम्परगतमेदानां स्वरूपचिन्तनम् // 7 // भावनाध्यानमाह "आरुरुक्षोर्मुनेर्योगं कर्म कारणमुच्यते / योगारूढस्य तस्यैव शमः कारणमुच्यते // (-भगवद्गीता, अ० 6, श्लो० 3) 5 आरुरुक्षोरभ्यासः ज्ञान-दर्शन-चरित्र-वैराग्यभेदाच्चतुर्धा / 10 (7) (छट्ठा) प्रमत्त गुणस्थानकथी (चौदमा) अयोगी केवली सुधीना नवगुणस्थानकोमा रहेला अविरति साधुओना तेमज 15 प्रकारना अनंतर सिद्ध' अने अनेक प्रकारना परंपर सिद्धोना स्वरूपy चिंतन करवू ते चिन्तानो सातमो प्रकार छ / ___ भावनानुं स्वरूप हवे ग्रंथकार भावनानुं स्वरूप कहे छ / योग उपर आरूढ थवानी जे मुनिनी इच्छा होय तेने 'निष्काम-कर्म' साधन छे अने ज्यारे योगारूढ थाय छे त्यारे 'शम' ए मोक्षनुं साधन छ / योग उपर आरोहण करवानी इच्छा राखनार मनुष्यना अभ्यास, ज्ञान, दर्शन, चारित्र तथा वैराग्य भावनाना भेदथी चार प्रकारे छे : 1. 15 प्रकारना अनंतर सिद्धोना तथा अनेक प्रकारना परंपर सिद्धोना भेदोनुं स्वरूप श्री पन्नवणा सूत्रमा 15 नीचे मुजब जणावेलु छ : ... से किं तं असंसारसमावण्णजीवपण्णवणा? असंसारसमावण्णजीवपण्णवणा दुविहा पण्णत्ता, तंजहा--अणंतरसिद्धअसंसारसमावण्णजीवपण्णवणा य परम्परसिद्धअसंसारसमावण्णजीवपण्णवणा य (सू०६) से किं तं अणंतरसिद्धअसंसारसमावण्णजीवपण्णवणा? अणंतरसिद्धअसंसारसमावण्णजीवपण्णवणा पण्णरसविहा पण्णत्ता, तंजहा--तित्थसिद्धा अतित्थसिद्धा तित्थगरसिद्धा अतित्थगरसिद्धा सयंबुद्धसिद्धा पत्तेयबुद्धसिद्धा बुद्धबोहियसिद्धा इत्थीलिङ्गसिद्धा पुरिसलिङ्गसिद्धा नपुंसकलिङ्गसिद्धा 20 सलिङ्गसिद्धा अन्नलिङ्गसिद्धा गिहिलिङ्गसिद्धा एगसिद्धा अणेगसिद्धा (सू० 7) से किं तं परम्परसिद्धअसंसारसमावण्णजीवपण्णवणा ? 2 अणेगविहा पण्णता, तंजहा-अपढमसमयसिद्धा दुसमयसिद्धा तिसमयसिद्धा चउसमयसिद्धा जाव संखिजसमयसिद्धा असंखिजसमयसिद्धा अणतसमयसिद्धा, सेत्तं परम्परसिद्धासंसारसमावण्ण जीवपण्णवणा, सेत्तं असंसारसमावण्णजीवपण्णवणा ( सू० 8) भावार्थ : आत्मा जे समये मोक्षमा जाय ते समये अनन्तर सिद्ध कहेवाय छे / त्यारपछीना समयोमा ए ज 25 आत्मा परम्पर सिद्ध कहेवाय छ / मुक्तात्माओना बे भेद छ : अनन्तर सिद्धो अने परम्पर सिद्धो / अनन्तर सिद्धोना 15 भेद छ। जेमके (1) तीर्थसिद्ध, (2) अतीर्थसिद्ध, (3) तीर्थकरसिद्ध, (4) अतीर्थकरसिद्ध, (5) स्वयंबुद्धसिद्ध (6) प्रत्येकबुद्धसिद्ध (7) बुद्धबोधितसिद्ध, (8) स्त्रीलिंगसिद्ध, (9) पुरुषलिंगसिद्ध, (10) नपुंसकलिंगसिद्ध, (11) स्वलिंगसिद्ध, (12) अन्य- 30 लिंगसिद्ध, (13) गृहिलिंगसिद्ध, (14) एकसिद्ध, (15) अनेकसिद्ध। परम्पर सिद्धो अनेक प्रकारना छ। जेमके अप्रथमसमयसिद्ध, द्विसमयसिद्ध, त्रिसमयसिद्ध, चतुःसमयसिद्ध इत्यादि यावत् संख्यातसमयसिद्ध, असंख्यातसमयसिद्ध, अनंतसमयसिद्ध / 2. तुलना : आरुरुक्षुर्मुनिर्योग श्रयेद् बाह्यक्रियामपि। 35 योगारूढः शमादेव शुद्धयत्यन्तर्गतक्रियः॥ -ज्ञानसार-शमाष्टक लो० 3.