Page Text
________________ 194 ] श्रीजैननैषधीयमहाकाव्ये श्रीशान्तिनाथचरित्रे वियोगिनीमेक्षत दाडिमीमसौ, तपस्तपन्ती बहुलातपे तपे / समुद्गिरन्ती करुणाऽरुणास्रवं, पदे तदासेविभिरीहितं रसम् // 77 // अन्वयः- असो, बहुलातपे, तपे, तपः, तपन्तीम् , पदे, तदासेविभिः, इहितम् , करुणाऽरुणासवम् , रसम् , समुगिरन्तीम्, वियोगिनीम् , दाडिमीम् , ऐक्षत // 77 // वृत्तिः-असौ-भगवाशान्तिनाथः। बहुलातपे-बहुलोऽतिशयित आतपः सूर्यप्रकाशात्मकस्तेजोविशेषो यस्मिन् बहुलातपस्तस्मिँस्तथा। तपे-ग्रीष्मतौं / तपः-तपस्याम् / तपन्तीम्-विदधतीम् , कुर्वन्तीमिति यावत् / पदे-चरणे / चरणयोरिति यावत् / तदासेविभिः–तामासेवन्ते शुश्रूषन्ते तच्छीलास्तदासेविनस्तैस्तथा / ईहितम्-अभिवाब्छितम् , अभिलषितमिति यावत् / करुणाऽरुणास्रवम्अस्रुणो नेत्रजलस्टायम् , आस्रवः, करुणया तदासेवाप्रयुक्तपरमपरिश्रमस्मरणसञ्जातया दयया अरुणः करुणाऽरुणः, करुणाऽरुणश्चासौ आस्रवः करुणाऽरुणास्रवः तन्तथा / रसम्-रस्यते आस्वाद्यते इति रसो रतिस्तन्तथा / समुगिरन्तीम्-प्रकाशयन्तीम् , अभिव्यञ्जयन्तीमिति यावत् / वियोगिनीम्वियोगः प्रियतमविप्रयोगस्तद्विच्छेद इति यावदस्त्यस्या इति वियोगिनी तान्तथा / “अतोऽनेकस्वरादेः" 7 / 2 / 6 / / इत्यनेन मत्वर्थे 'इन्' प्रत्ययः / दाडिमीम्-नायिकामिव दाडिमीम् / ऐक्षत-समवलोकयत् / / 7 / / वनेचरी कामपि तद्भटे तां, प्रियस्मृतेः स्पष्टमुदीतकण्टकाम् / त्रसन्मृगाक्षीमचिरादमोचय-लतामिवायं गिरिजां रजोन्विताम् // 78 // अन्वयः—अयम् , तद्भटः, धृताम् , प्रियस्मृतेः, स्पष्टम् , उदीतकण्टकाम् , गिरिजाम् , रजोन्विताम् , लताम् , इव, प्रसन्मृगाक्षीम् , कामपि, वनेचरीम् , अचिरात्, अमोचयत् // 78 // वृत्तिः-अयम्-असौ भगवाशान्तिनाथ इति यावत् / तद्भटै?-तस्य भगवतः शान्तिनाथस्य भटा योधा, वीरा, इति यावत् तद्भटाः यद्वा ते दिग्विजयौपयिकत्वेन प्रसिद्धाश्च ते भटा योद्धास्तद्भटास्तैस्तथा / धृताम्-गृहीताम् / प्रियस्मृतेः-प्रियतमस्मरणात् / स्पष्टम्-व्यक्तं यथा स्यात्तथा / उदौतकण्टकाम्-उदीताः उदयं प्रकाशमिति यावदापन्नाः कण्टकाः रोमाञ्चाः, पक्षे-द्रुमाङ्गानि, सात्विकभावविशेषा इति यावद्यस्याः सोदीतकण्टका तान्तथा / "स्तम्भः स्वेदोऽथ रोमाश्चः, स्वरभेदोऽथ वेपथुः / वैवर्ण्यमथुप्रलय, इत्यष्टौ सात्त्विका रसाः।" इति साहित्यदर्पणे विश्वनाथः। गिरिजाम्-गिरौ पर्वते जातोत्पन्ना गिरिजा तान्तथा / रजोन्वितोम-रजस्वलाम् , पक्षे रजोभिः धूलिभिरन्विता सम्बद्धा रजोन्विता धूलिधूसरितामिति यावत् / लताम्-वल्लीम् / इव-यथा / त्रसन्मृगाक्षीम्-त्रसन्तो भगविहलाश्च ते मृगा हरिणामसन्मृगास्तेषामक्षिणी नयने इव अक्षिणी नयने यस्याः सा त्रसन्मृगाक्षी
| SR No. | 004339 |
| Book Title | Shantinath Charitram |
| Original Sutra Author | Amrutsuri |
| Author | Abhaydevsuri |
| Publisher | Jain Sahitya Vardhak Sabha |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 388 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 8 MB |