________________ -आचार्यविजयामृतसूरीश्वरकृतायां विद्वद्विनोदिन्यां तृतीय सर्गः [171 स्थितस्य तस्यां पुरतो निजाङ्गजा, मतङ्गजाश्चाकरजा महाध्वजाः / उपायनान्येभिरमुष्य भूमिपा, अकारयन् भूरितुरङ्गमानपि // 32 // अन्वयः-भूमिपाः, तस्याम् , स्थितस्य, अमुष्य, परतः, निजाङ्गजाः, आकरजाः, महाध्वजाः, मतङ्गजाः, एभिः, भूरितुरङ्गमान् , अपि, अमुष्य, उपायनानि, अकारयन् // 32 // वृत्तिः-भूमिपा:-भूमि पृथिवीं पान्ति रक्षन्ति इति भूमिपाः राजानः / तस्याम्-मण्डल्याम् / स्थितस्य-अवस्थितस्य विराजमानस्येति यावत् / अमुष्य-भगवतः शान्तिनाथस्य / पुरतः-अग्रतः / निजागाजा:-अङ्गाच्छरीराजायन्त इत्यङ्गजाः कन्याः, निजाः स्वीयाश्च ता अङ्गजा निजाङ्गजाः स्वपुत्रिकाः। आकरजाः-आकुर्वन्त्यस्मिन्निति आकरः खनिः, खानिगञ्जेति यावत्, तस्माज्जाता आकरजाः, तानि रत्नादीनि / महाध्वजा:-महान्तो अतिशयिताश्च ते ध्वजाः शौण्डिकाः क्षीबा इति यावत् / महाध्वजाः / च-पुनः / मतङ्गजाः-करटिनः दन्ताबला इति यावत् / एभिः-एतैवस्तुभिः / भूरितुरङ्गमान-भूरयः प्रचुराः पर्याप्तश्च ते तुरङ्गमाः अश्वा भूरितुरङ्गमास्ताँस्तथा / अपि-सम्भावनायाम् / उपायनानि-उपहारान उपदा इति यावत् / अकारयन्-समपादयन् // 32 // द्विषद्भिरेवास्य विलविता दिशः, पुरेषु दग्धेष्वयशोनिवेशनात् / प्रभञ्जनैर्देवयशो रथायितं, प्रभञ्जनैवेरिपुरां धुरी बलात् // 33 // अन्वयः-अस्य, द्विषद्भिः, एव, पुरेषु, दग्धेषु, अयशोनिवेशनात् , दिशः, विलचिताः बैरिपुराम् , धुराम् , बलात् , प्रभजनैः, प्रभजन :, देवयशः, रथायितम् // 3 // वृत्तिः-अस्य-भगवतः शान्तिनाथस्य / द्विषद्भिः-द्विषन्त्यप्रीतयन्तीति द्विषन्तः शत्रवस्तैम्तथा / एव-अवधारणेऽव्ययम् / पुरेषु-स्वनगरेषु / दग्धेषु-प्रज्वालितेषु / भस्मसात्कृतेष्विति यावत् / अयशोनिवेशनात-अयशसः पराजयादिजनितदुष्कीर्त्तनिवेशनम् , संस्थापनम् आरोप इति यावत / अयशोनिवेशनम् तस्मात्तथा। दिशः-आशाः, दिशा इति यावत् / विलचिता:-आक्रान्ताः / वैरिपुराम्वैरिणां शत्रूणां पुरो नगराणि वैरिपुरस्तासान्तथा / धुगम्-अग्रप्रान्तानाम् / बलात्-हठात् / प्रभञ्जने:विध्वंसनैः विध्वंसजनकैरिति यावत् / प्रभञ्जन:-पवनैः / करण रित्यर्थः / देवयशः-देवस्य राज्ञः श्रीमतः शान्तिनाथस्य यशः कीर्तिः देवयशः / स्थायितम्-स्यन्दनायितम् , स्यन्दनमिवाचरितमिति यावत् / / 33 //