________________ -आचार्यविजयामृतसूरीश्वरकृतायो विद्वद्विनोदिन्यां द्वितीयः सर्गः [91 अन्वयः-उद्धता, कृताधिसेनानिरणा, प्रणाशभाक , उपत्यकास्थायिनृपालिः, वने, नलम् , गता, अपि, ईशहयागमम् , अण्वती, भयात् , विनिद्ररोमा, अजनि // 12 // वृत्तिः-उद्धता-समुच्छृङ्खला, मानगर्वितेतियावत् / कृताधिसेनानिरणा-सेनां नयतीति सेनानीः तस्मिन् इति, अधिसेनानि, कृतोऽधिसेनानिरणो युद्धं यया सा तथा / प्रणाशभाक-प्रणाशम् आमूलचूलमुन्मूलनं भजते सेवते इति प्रणाशभाक् / उपत्यकास्थायिनृपालि:-उपत्यकायां पर्वतीयाऽऽसन्नभूमौ तिष्ठन्ति तच्छीला उपत्यकास्थायिनः / “उपत्यकानेरासन्ना भूमिर्ध्वमधित्यका" इत्यमरः उपत्यकास्थायिनश्च ते नृपाः उपत्यकास्थायिनृपाः तेषामालिः श्रेणी पङ्क्तिर्वा उपत्यकास्थायिनृपालिः / वने-कानने / नलम्-तृणविशेषम् / गताः-आश्रिता / अपि-सम्भावनायाम् / ईशहयागमम्-ईशस्य प्रभोः श्रीशान्तिनाथस्य हयोऽश्वः ईशहयः, तस्य आगमम्-आगमनम् ईशहयागमस्तन्तथा / शण्वतीआकर्णयन्ती, श्रावणप्रत्यक्षविषयतामादधतीति यावत् / भयात्-साध्वसात् / विनिद्ररोमा-विनिद्राणि व्यपगतनिद्राणि रोमाणि लोमानि यस्याः सा तथा / अजनि-समपद्यत / जातेति यावत् / अयं भावः-सिन्धुसरित्तरं जित्वाऽग्रे वैताढ्यपर्वतोपत्यकागतभूपान् जेतुं गतवतश्चक्रिणो भयादेवावनीपतयो वनं पलायिताः, अथ च नलं तृणं श्रिताः, तथापि तत्र राजराजस्याश्वस्याऽऽगतिमाकर्ण्य भीतितो रोमाञ्चिताः, 'अश्वस्तृणं चरिष्यति वयं च भविष्यामोऽच्छन्ना'इति तेषां भयकारणम् इति // 12 // कथाप्रसङ्गेषु मिथः सखीमुखा-चिकीर्षुरस्यैव पुनः प्रसन्नताम् / नता सतापा जनतापि नीवृता-मुपायनस्थापनया स्थिता स्थले // 13 // अन्वयः-मिथः, कथाप्रसङ्गेषु, सखीमुखात् , अस्य, एव, प्रसन्नताम्, चिकीषु :, पुनः, नता, सतापा, नीवृताम् , जनता, अपि, उपायनस्थापनया, स्थले स्थिता // 13 // वृत्तिः-मिथ:-परस्परम् , अन्योऽन्यमितियावत् / कथाप्रसङ्गेषु-गोष्ठीबन्धेषु / सखीमुखात्मित्ररूपा जनतैव सखी तस्या मुखं वदनं सखीमुखम् , तस्मात्तथा / अस्य-भगवतः शान्तिनाथस्य / एव-अवधारणार्थकमव्ययम् , तच्चान्ययोगव्यवच्छेदरूपम् , तथा च भगवतः शान्तिनाथस्यैव नत्वन्यस्येति भावः। प्रसन्नताम्-प्रसादम् / चिकीषु:-कर्तुमिच्छुः / पुनः-किन्तु / नता-विनता, नम्रीभूतेति यावत् / सतापा-तापेन सन्तापेन सैन्यकोलाहलोपद्रवादिजनितमानसिकसंक्षोभेणेति यावत् सहितासतापा / नीवृताम्-देशानाम् / “देशो जनपदो नोवृद् राष्ट्र निर्गश्च मण्डलम्” 4 / 13 // इत्यभि०चि० / जनता-जनानां लोकानां समूहो जनता, लोकसमुदाय इति यावत् / अपि-सम्भावनाम् / उपायनस्थापनया-उपायनस्य उपहारस्य स्थापना निधानम् रक्षणमिति यावदुपायनस्थापना तया तथा / स्थले-स्थाने शान्तिनाथाधिष्ठितभूभागे इति यावत् / स्थिता-अवस्थिता / स्वावस्थानचकारेति यावत् // 13 //