Page Text
________________ 598 न्यायकन्दलीसंवलितप्रशस्तपावमाध्यम प्रशस्तपादभाष्यम् [217] विशेषदर्शनजमवधारणज्ञानं संशयविरोधी निर्णयः / एतदेव 'प्रत्यक्षमनुमानं वा / यद् विशेषदर्शनात् संशयविरोध्युत्पद्यते स 'प्रत्यक्षनिर्णयः / 'यथा स्थाणुपुरुषयोरूख़तामात्रसादृश्यालोचनाद्विशेषेष्वप्रत्यक्षेषूभयविशेषान न्यायकन्दली - प्रमाण तदभावसामान्यव्यवस्थापनात, परबुद्धरधिगमात्, कस्यचिदर्थस्य प्रतिषेधाच्च प्रत्यक्षात् प्रमाणान्तरस्य स्वभावकार्यानुपलब्धिलिङ्गस्यानुमानस्य सद्भाव इति वात्तिकार्थ इति / [217] निर्णयं केचित् प्रत्यक्षानुमानाभ्यां 'प्रमाणान्तरमिच्छन्ति, तान् प्रत्याह - विशेषदर्शनजमित्यादि / यत्र विशेषानुपलम्भात् संशयः संजातः, तत्र विशेषदर्शनाज्जायमानमवधारणज्ञानं निर्णयः / स च संशयविरोधी, तस्मिन्नुपजायमाने संशयस्योच्छेदात् / यथाह मण्डनो विभ्रमविवेके - . [टि०] इत्यनुमानात्प्रत्यक्षप्रामाण्यम् / तथा विवादाध्यासितमनुमान (न) प्रमाण मनुमानस्वाद्, गगनकमलं सुरभि कमलस्वात् 'क्रीडासरःकमलवदित्यनु मानवदनु"मानस्याप्रमाणस्वम् , तत: "प्रमाणाप्रमाणव्यवस्थात एव सिद्धमनुमानम् / . ( // इति प्रत्याम्नायनिरूपणम् // ) . . ... ( // इति बुद्धयधिकारे विद्याभेदनिरूपणेऽनुमाननिरूपणम् // ) ( // अथ बुद्धघधिकारे विद्याभेदनिरूपणे निर्णयनिरूपणम् // ) __ [217-218] निर्णय केचिद् इति :- "प्रामाणान्तरं प्रमित्यन्तरमित्यर्थः / विभ्रमविवेक इति :-एवमभिधाने "स्वग्रन्थे / यद्यपि सर्वमेव इति :- "निश्चयोऽत्र यथार्थो ज्ञेयः तेन "मरुमरीचिकादिज्ञानव्यवच्छेदः // "स्मृतिः / / / ( // इति निर्णयनिरूपणम् // .) [कु०] संप्रतिपत्तिरपीति द्रष्टव्यम् / तदज्ञाने संप्रतिपन्नपरित्यागात्प्रमाणतदाभाससामान्यावस्थानादिति प्रमाणानां तवाभासानां च प्रत्येकमेकजातीयत्वावस्थानादित्यर्थः / तदेतद्वौद्धमतेन चार्वाकनिराकरणम् / 1 प्रत्यक्षानुमानं-दे। 2 निर्णय -दे। 3 यत्र-दे। 4 तदाभास-जे.१ / 5 व्यवस्थानात्-जे. 2, जे. 3 / 6 लिङ्गकस्य / -जे. 1, जे. 3 / 7 प्रमान्तरं - जे.१। 8 मनुमानाद्-अ, ब / 9 क्रीडारसः -अ, ब / 10 मानादन-क; मानादमान-अ, ब / 11 मानस्य प्रामाणत्वम्-अ, ब / 12 प्रामाणप्रमाण-म, / 13 प्रमाणेतर-मु. जे.१, 2, 3 / 14 स्वग्रन्थ- अ। 15 निर्णयोऽत्र - अ, ब, क / 16 महमरीचिकादि-अ / 17 स्मृतिविषये न किञ्चिदपि टिप्पनम् अतो निर्णयस्य स्मृतेश्च समाप्तिरत्रव शेया।
| SR No. | 004336 |
| Book Title | Nyayakandali |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | J S Jetly, Vasant G Parikh |
| Publisher | Oriental Research Institute Vadodra |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 748 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 16 MB |