Page Text
________________ न्यायकवलीसंवलितप्रशस्तपाबमाष्यम् न्यायकन्दली विषयतामेति, तस्य वाक्यादेवावगमात् / न चैतद्वाच्यम्, दिवावाक्यस्य तदर्थस्य वा रात्रिवाक्येन सह प्रत्यासत्यभावान्न ताभ्यां तदुपस्थापनमिति, अर्थप्रत्यासत्तिद्वारेण वाक्यस्यापि प्रत्यासन्नत्वात् / न चापित्तावनुमानवत् प्रत्यासत्तिरपेक्षते, तस्या अनुपपत्तिमात्रेणैव प्रवृत्तेः / तदुक्तम् न चार्थेनार्थ एवायं द्वितीयो गम्यते पुनः / सविकल्पकविज्ञानग्राह्यत्वात्तत्तिरोहितः // शम्दान्तराण्यबुद्ध्वा' सा नार्थमेवावगच्छति / तेनैषा प्रथमं तावनियतं वाक्यगोचरा। वाक्यमेव तु वाक्याथं गतत्वाद् गमयिष्यति // इति / ... [टि०] अर्थो हि रजनीभोजनरूपः सविकल्पकज्ञान'ग्राहाः ततस्तेन विकल्पेन रात्री भुङ्क्त इत्येवंरूपेण वाक्येन "तिरोहितः विकल्पस्य वाक्योल्लेखरूपत्वात्। 'शब्दान्तराणि इति-सेत्यर्थापत्तिः। वाक्यमेव इति वाक्यं रात्री मुक्त इत्येवं रूपम् / गतत्वाद् इति प्रमाणेनापत्तिरूपेण प्रतीतत्वादित्यर्थः / [पं०] ताभ्यामिति (कं. 224.14) दिवावाक्यतदर्थाम्याम् / तदुप[स्थाप] नमिति (कं. 224.14) रात्रिवाक्योपस्थानम् / अर्थप्रत्यासत्तिद्वारेणे (कं. 224.14) त्यभिगमार्थो रात्रिभोजनरूपः। वाक्यस्येति (कं. 224.14) रात्री भक्ते इत्यस्य / अनुमानवदिति (कं. 224.15) वैधHदष्टान्तः / तस्या इति (कं. 224.15) अर्थापत्तः / न चार्थेनेत्यादि (कं. 224.17) श्लोकः / ब्याख्या अर्थः -पीनत्वं, तदिन्द्रियापातमात्रग्राह्यत्वान्निविकल्पकग्राह्यम् / रात्रिभोजनरूपस्त्वर्थः सविकल्पकज्ञानग्राह्यः इत्यतस्तेन वाक्येन तिरोहितः / वाक्यं हि सविकल्पकज्ञाने प्रतर्तते / अतो वाक्यतिरोहितस्यार्थस्य ग्रहणात्प्रथमं शब्दविषयत्वमेवार्थापत्तेस्ततोऽर्थविषयत्वम् / 'सा इति भपत्तिः / गतत्वादिति (कं. 224.21) बुद्धत्वात् / [कु०] ब्यधिकरणे / एवं श्रुतापत्तेः दृष्टार्थापत्तावन्तर्भावमुपपादितमपि स्वग्रन्थविरोधादश्रद्दधानस्य मतमाशंकते अथ मतमिति (कं 224) / / नन्वनम्वितेन वाक्येनार्थस्य प्रतिपादनत्वात्कथं तत्करोति वाक्यस्य प्रत्याससिरिति परितुष्यन्नाह मचापित्येति (कं. 224)- सविकल्पकविज्ञानव्यतिरेकेण ग्राह्यत्वादित्यत्र ज्ञानव्यतिरेकेण ग्रहणं चिन्त्यम् / तत्तिरोहितमिति ज्ञानस्य प्राकट्यानुमेयत्वादिति शेषः। गृह्णातु तत्सविकल्पकं विज्ञानमेवेत्यत आह शम्दान्तराणीति (कं. 224) एवेति (कं. २२४)-अर्थापत्तिपरामर्शात्स्त्रीलिङ्गनिर्देशः / अवगच्छतीति (कं. 224)- गत[त्वा]दिति (कं. 224) . चान्तर्भावित [व]र्योऽर्थः। 1 अपेक्ष्यते-जे. 1, जे. 3 / 2 बुध्वाऽसामर्थ्य-कं. 1, कं. 2 पुस्तकसंपादकेन कल्पितः पाठः ताडपत्रपाठलाभानावश्यको यतः सोऽर्थानुसारी-सं.। ग्राह्यतस्तेन-म, ब। 4 तुरोहितो-भ, ब। 5 शम्दान्तरापि-अ, ब / 6 प्रतीकमिदं कं. 1 पुस्तके नास्ति /
| SR No. | 004336 |
| Book Title | Nyayakandali |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | J S Jetly, Vasant G Parikh |
| Publisher | Oriental Research Institute Vadodra |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 748 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 16 MB |