Page Text
________________ न्यायकन्दलीसंवलितप्रशस्तपादभाष्यम् प्रशस्तपादभाष्यम् [154] बुद्धिरुपलब्धिर्ज्ञानं प्रत्यय इति पर्यायाः / _ सा चानेकप्रकारा, अर्थानन्त्यात्प्रत्यर्थनियतत्वाच्च / न्यायकन्दली . तदैव पिण्डावयवेऽपि कर्म, ततो यस्मिन्नेव काले कर्मणाऽवयवान्तराद्विभागः क्रियते अपेक्षाबुद्धेश्च परत्वस्योत्पत्तिः तस्मिन्नेव काले पिण्डेपिकर्म / ततोऽवयवविभागात्पिण्डारम्भकसंयोगविनाशः, पिण्डकर्मणा च दिपिण्डविभागः क्रियते सामान्यबुद्धेश्चोत्पत्तिरित्येकः कालः / तदाऽऽरम्भकसंयोगविनाशात्पिण्डविनाशः, विभागाच्च दिकपिण्डसंयोगविनाशः, सामान्यज्ञानाच्चापेक्षाबुद्धविनाश] इत्येतत् सर्व युगपद्भवति कारणयोगपद्यात्, ततश्च त्रयाणां समवाय्यसमवायिनिमित्तकारणानां विनाशात् परत्वस्य विनाश. इति। परत्वस्य विनाश इत्युपलक्षणमिदम् / अपरत्वस्याप्ययमेव विनाशक्रमो'दर्शयितव्यः / [154] बुद्धिजे परत्वापरत्वे इति समथिते / अथ केयं बुद्धिरित्याह-'बुद्धिरित्यादि। प्रधानस्य विकारो महदाख्यमन्तःकरणं चित्तापरपर्यायं बुद्धिः / 'बुद्धेरिन्द्रियप्रणालिकया बाह्यविषयोपरक्तायास्तदाकारोपसंग्रहवती सत्त्वगुणाश्रया वृत्तिनिम्, प्राप्तविषयाकारोपग्रहायां बुद्धौ प्रतिबिम्बितायाश्चेतनाशक्तेस्तद्वत्त्यनुकार उपलब्धिः / [टि.] ( // अथ बुद्धिनिरूपणम् // ) [154] 'बुद्धिरुपलब्धिः इति एते पर्यायाः यद्विषयत्वेन रूढाः सा बुद्धिरिति पर्याय लिङ्गकमनुमानं सूचितम् / 'प्रधानस्य विकार इति साङ्ख्यमते हि प्रकृति म प्रधानापरपर्यायं सर्वोत्पत्तिमत्कारणं प्रथमं 'तत्त्वमभ्युपगच्छन्ति / [पं०] पिण्डे परत्वाधारे / 'सामान्यबुद्धरिति परत्वबुद्धेः / 'तदारम्भकसंयोगविनाशादिति पिण्डारम्भकसंयोगविनाशात् / "विभागादिति पिण्डविभागात् / इति परत्वापरत्व गुणविवरणम् // _ [154] अथ बुद्धिगुणे बुद्धिजे इति (कं. 171.17) अपेक्षाबुद्धिजे / "इन्द्रियप्रणालिक्येति (कं. 171.18) इन्द्रियद्वारेण / तदाकारो"पग्रहवतीति (कं. 171.19) विषयाकारोपसंग्रहवती। सत्त्वगुणाश्रयेति (कं. 171.19) [कु०] [154] उद्देशक्रमानुसारेणव बुद्धः परत्वापरत्वानन्तर्ये सिद्धादेवागतो हेतुमद्भावोऽपि क्रमं प्रयोजयन्नपेक्षामहतीत्यभिप्रायवानाह-बुद्धिजे इति (कं. 171.17) / 1 दर्शयितव्यः / मङ्गलं महाश्रीः / शुभं भवतु लेखकपाठकश्रोतृणाम् - जे. 1 / 2 बुद्धिरूपलब्धिर्ज्ञानं प्रत्यय इति पर्यायाः- जे. 1, जे. 2, जे. 3 / 3 बुद्धीन्द्रिय -कं. 1, कं. 2 / 4 प्रतीकमिदं मु. पुस्तके नास्ति किन्तु - जे. 1, जे. 3 इत्यत्रास्ति। 5 लिङ्गिक-अ, ब, क; 6 प्रधानस्य- अ, ब; 7 वत्त्व-.ड, 14, 15, 8, 9, 1. प्रतिकानि मूलकन्दल्यां नोपलभ्यन्ते: भाष्ये तु इमानि सर्वाणि प्रतीकानि सन्ति-सं द्रष्टव्यानि प्र. भा. 5 167 पं. 4, 5, 7, 9 पं. 1, 2, 3 इत्यत्र तु संति / 11 बुद्धीन्द्रियप्रणालिक्या-कं। 12 पग्रहवती-कं. 1, 2 /
| SR No. | 004336 |
| Book Title | Nyayakandali |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | J S Jetly, Vasant G Parikh |
| Publisher | Oriental Research Institute Vadodra |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 748 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 16 MB |