________________ विवर्त्तवादः] न्यायागमानुसारिण्यलङ्कृतम् / 205 सत्त नयसता हवंति एमेवं / ' इति / (आ. भा. 226, नियु० 2264) सङ्ग्रहस्यापि द्रव्यार्थता / 'तित्थयरवयणसंगहविसेसपत्थारमूलवागरणी / दव्वढिओ य पजवणओ य सेसा वियप्पा सिं // इति / (सन्मति० का० 1, गा०३) वचनात् द्रव्यार्थसमासश्चादिनयव्याख्यातः / तस्मात् सङ्ग्रहदेशत्वात्तदवयवत्वादस्य द्रव्यार्थतेति / द्रव्यशब्दस्य कोऽर्थः ? / द्रवतीति द्रव्यम् / गुणसन्द्रावो द्रव्यम् / द्रव्यं भव्यं योग्यं 'भू प्राप्तौ' इति प्राप्तियोग्यमिष्टार्थप्राप्तियोग्यम् / दारुक्रियावदादिलक्षणं द्रव्यमित्येवमादि यथासम्भवं लक्षणं वाच्यम् / इह तु भवतीति भवनं भावः प्राच्यचतुष्टये पुरुषादिखभावान्ते भवनं भावोऽन्त्ये पूर्वोक्तवत्, पूर्वविरुद्धत्वानयानाम् / द्रवति भवति गच्छति सततमिति द्रव्यम् / गत्यास्मकत्वात् 'द्रव्यं च भव्ये (पा. 5 / 3 / 104) इति वचनात् / न विकारावयवा इति विधिविधिनयाधुक्तत्वात् / गतार्थ / किमेतत् सामर्थ्यवादिना स्वमनीषिकयोच्यते त्वया आहोखिदाऽपि निवन्धनमस्य दर्शनस्यास्ति यत एतन्निर्गतमिति ? अत्रास्तीत्युच्यते / निबन्धनमस्य सोमिलब्राह्मणप्रश्ने "किं भँवं? एके भवमित्यादिके / व्याकरणे 'सोमिला ! एगे वि अहं, दुवे वि अहं, अक्खए वि अहं, अँबए वि अहं, अवहितें वि अहं, अणेगभूयभावभविए वि अहं" (भग०श०१८, उ०१०, सू०६४७-पृ० 759) इत्यादि निबन्धनमिति / एवं द्वितीयो विधिविध्यरः सविकल्पो नयचक्रस्य समाप्तः॥ . - 1 एकैकश्च शतविधः सप्त नयशतानि भवन्त्येवमेव / 2 तीर्थकरवचनसङ्ग्रहविशेषप्रस्तारमूलव्याकरणी। द्रव्यार्थिकः पर्ययनयश्च शेषा विकल्पास्तयोः // 3 भाग। 4 किं भवान् ? एको भवान् / आ० स० द्वारा मुद्रापितावृत्तौ तु 'एगे भवं, दुवे भवं, अक्खए भवं, अव्वए भवं, अवटिए भवं, अणेगभूयभावभविए भवं,सोमिला! एगे वि अहं जाव अणेगभूयभविए वि अहं', इति पाठः / 5 छाया-हे सोमिल ! एकोऽप्यहम् , द्वावस्यहम् , अक्षयोऽध्यहम् , अव्ययोऽप्यहम् , अवस्थितोऽप्यहम्, अनेकभूतभावभविकोऽप्यहम् / 6 के ग। ७°सग। ८°एग।
