Nyayakumudchandra Part 2

SR No.: 004327
Original Sutra Author: N/A
Author: Mahendramuni
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Publication Year: 1941
Total Pages: 634
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 15 MB

Page 98

76 न्यायकुमुदचन्द्रस्य 552 555 . शब्दार्थयोनित्यसम्बन्धनिरासः 543-551 / न च शब्दार्थस्वलक्षणयोरेकत्र ज्ञाने प्रतिभासो (मीमांसकस्य पूर्वपक्षः) अनित्यो हि सम्बन्धः येन संकेतग्रहः स्यात् प्रतिपुरुष प्रतिशब्दं प्रत्यर्थ वा सर्गादौ अपोहो हि अर्धपञ्चमाकरः क्रियते? 543 | अपोहो द्विविधः पर्युदासात्मा प्रसज्यश्च, प्रतिपुरुषं हि सम्बन्धः किमेकः क्रियते अनेकोवा? 543 पर्युदासोऽपि द्विविधः-शब्दात्मा, अर्थात्मा तथा किमेकः तत्सम्बन्धकर्ता बहवो वा?" 544 चेति ___555 प्रतिशब्दमपि उच्चार्य समयः क्रियेत विकल्पाकारस्य मुख्यमन्यानोहत्वम, त्रिभिश्च __ अनुच्चार्य वा? कारणः प्रौपचारिकोपोहः प्रतिशब्दमुच्चार्य अभिनवः सम्बन्धी विधीयते वाच्यवाचकभावश्च कार्यकारणरूप एव 556 प्राक्तन एव वा? 544 (उत्तरपक्षः) अपोहः प्रत्यक्षतः सिद्धयेदन. नित्यसङ्कतप्रतीतिश्च प्रमाण त्रयसम्पाद्या 545 - मानतो वा? (उत्तरपक्षः) न हि नित्यसङ्केतःविचार्यमाणो . / अकृतकत्वव्यावृत्तिः कृतकत्वं किं स्वलक्षणाघटते 546 / त्मकम् , नित्यव्यावृत्तिरूपाऽनित्यात्मकंवा? 558 सम्बन्धस्य नित्यत्वं हि स्वभावतः सम्बन्धि- ज्ञाने स्वलक्षणस्य प्रतिबिम्बनं सामान्यस्य वा? 559 नित्यत्वाद्वा स्यात् ? 546 / शाब्दविकल्पस्य प्रतिबिम्बमात्राध्यवसायित्वे सङ्केतस्य पुरुषाश्रयत्वात् अन्यथापि तत्संभा कुतो बहिरर्थे प्रवृत्तिः ? 559 वनया वेदस्य मिथ्यात्वापत्तिः 547 | अर्थाध्यवसायश्च किं बाह्यस्यार्थस्य ग्रहणम्, नित्यसम्बन्धवशाच्चासौ शब्दः किमेकार्थ- ___करणम्, योजनम्. समारोपो वा ? 55 नियतः अनेकार्थनियतो वा? .547/ बाह्यार्थस्य विकल्पेन स्वाकारे समारोपे . एकार्थनियतश्चेत् किमेकदेशेन सर्वात्मना वा? 547 स्वीक्रियमाणेकिम्भयग्रहणे सति समारोपः एकदेशनियतत्वे स एकदेशः किमभिमतैकार्थ स्यादसति वा ? 560 नियतः अनभिमतार्थनियतो वा? 547 | उभयोर्ग्रहणञ्च विकल्पेन निर्विकल्पेन वा ? 560 अभिमतार्थेकनियमोऽपि पुरुषात स्वभावाद्वा? 547 पूर्व स्वप्रतिभासमनर्थमनुभूय पश्चादर्थमानित्यःसम्बन्धी किशब्दः स्यादर्थों वा द्वयं वा? 548 रोपयति विकल्पः, युगपदेव वा स्वप्रतिनित्यसम्बन्धः किमेन्द्रियः अतीन्द्रियः अनुमा भासञ्चानुभवति अर्थञ्च समारोपयति, नगम्यो वा स्यात् ? किं वा स्वाकारानुभव-अर्थाध्यवसाययो५४९ रेकार्थत्वम् ? अनुमानादपि सम्बन्धग्रहे किमत एवानुमानादन्यतो वा? दृश्यविकल्प्यार्थयोरेकीकरणञ्च तेनैव ज्ञानेन 549 ज्ञानान्तरेण वा? नित्यसम्बन्धस्य हि लिङ्गम्-अर्थज्ञानम्, ज्ञानान्तरञ्च किमेकमने वा? 561 अर्थः, शब्दो वा स्यात् ? 549 अपोहो हि भावे भावस्य प्रतीयते केवलो वा? 561 नित्यसम्बन्धस्वीकारेऽपि अभिव्यक्तेरनित्यत्वो भावयोः प्रतीतिः किं शब्दादेव प्रमाणान्तराद्वा ? 561 पगमेपि पूर्वोक्तदोषाः प्रसज्यन्ते 550 शब्देन च कि भावी प्रतीत्य अपोहः प्रतीयते नित्यसम्बन्धवादिनः चोदनायाः कार्येऽर्थे / अपोहं प्रतीत्य भावौ वा ? 561 प्रामाण्यानुपपत्तिः अपोहमात्रप्रतीतौ च विशेषणविशेष्यभेदः अन्यापोहवादः 551-565 अतीतादिकालभेदः स्त्रीपुंनपुंसकादिभेदः (बौद्धस्य पूर्वपक्षः) अर्थाभावेऽपि शब्दानाम एकद्विबहुवचनादिभेदश्च न स्यात् 562 पलब्धेर्न तेषामर्थवाचकत्वं किन्तु अन्या- अपोहस्य हि भेदः किमपोह्यभेदात्, वासनापोहमात्राभिधायिता भेदात्, विभिन्नसामग्रीप्रभवत्वात्, वि. शब्दस्य बहिरर्थो हि विषयः स्वलक्षणं वा भिन्नकार्यकारित्वात्, आश्रयभेदात्, स्वस्यात् सामान्यं वा ? रूपभेदाद्वा स्यात् ?