Page Text
________________ द्वितीये नय प्रवेशे पञ्चमः नयपरिच्छेदः। त्रैलोक्योदरवर्त्तिवस्तुविषयज्ञानप्रभावोदयः, दुष्प्रापोऽप्यकलङ्कदेवसरणिः प्राप्तोऽत्र पुण्योदयात् / ___ स्वभ्यस्तश्च विवेचितश्च शतशः सोऽनन्तवीर्योक्तितः, भूयान्मे नयनीतिदत्तमनसः तद्बोधसिद्धिप्रदः // छ / अथ प्रमाणं परीक्ष्येदानी नयपरीक्षार्थमुपक्रमते- भेदाभेदात्मके ज्ञेये भेदाभेदाभिसन्धयः। "ये "तेऽपेक्षानपेक्षाभ्यां लक्ष्यन्ते नयदुर्नयाः॥३०॥ विवृतिः-द्रव्यपर्यायात्मकमुत्पाद॑व्ययध्रौव्ययुक्तं सत् प्रमेयं वस्तु तत्त्वम् , तत्रैव (1) अकलङ्कदेवसरणिः / (2) प्रभाचन्द्रस्य / (3) उद्धृतेयम्-"तथा चाहाकलङ्कः-भेदाभेदा""यतोऽपेक्षानपे..."-आव० नि० मलय० पृ० 370 B. / गुरुतत्त्ववि० पृ० 16 B. / “लक्ष्यन्ते निश्चीयन्ते / के ? नयदुर्नयाः। नयाश्च दुर्नयाश्च नयाभासाश्च नयदुर्नयाः / काभ्याम् ? अपेक्षानपेक्षाभ्याम्, अपेक्षा प्रतिपक्षधर्माकाङक्षा अनपेक्षा ततोऽन्या सर्वथैकान्तः ताभ्याम् / किंविशिष्टाः ? ते ये भेदाभेदाभिसन्धयः भेदो विशेष: पर्यायः व्यतिरेकश्च, अभेदः सामान्यमेकत्वं सादृश्यञ्च, भेदाश्चाभेदश्च भेदाभेदौ तयोः भेदाभेदयोरभिसन्धयोऽभिप्रायाः श्रुतज्ञानिनो विकल्पा इत्यर्थः / कस्मिन् ? ज्ञेये प्रमेये जीवादौ / किविशिष्ट ? भेदाभेदात्मके, भेदाभेदावात्मानौ स्वभावौ यस्य तत्तथोक्तम् तस्मिन् ।"-लघी० ता० 50 50 / (4) "निरपेक्षत्वं प्रत्यनीकधर्मस्य निराकृतिः सापेक्षत्वमुपेक्षा।" -अष्टश०, अष्टसह०पू० 290 / (5) "तम्हा सव्वे वि णया मिच्छादिट्ठी सपक्खपडिबद्धा / अण्णोणणिस्सिआ उण हवंति सम्मत्तसब्भावा।"-सन्मति० श२१ / “निरपेक्षा नया मिथ्या सापेक्षा वस्तू तेऽर्थकृत ।"-आप्तमी० 108 / "नयाः सापेक्षा दुर्नया निरपेक्षा लोकतोऽपि सिद्धाः"-सिद्धिवि०, टी० 10537 B. | "तथा चोक्तम्-अर्थस्यानेकरूपस्य धीः प्रमाणं तदंशधीः / नयो धर्मान्तरापेक्षी दुर्णयस्तन्निराकृतिः ॥"-अष्टश० अष्टसह० 10 290 / “धर्मान्तरादानोपेक्षाहानिलक्षणत्वात् प्रमाणनयद्र्णयानां प्रकारान्तरासंभवाच्च, प्रमाणात्तदतत्स्वभावप्रतिपत्तेः तत्प्रतिपत्तेः तदन्यनिराकृतेश्च ।"-अष्टM०, अष्टसह०पू०२९० / "सदेव सत् स्यात्सदिति त्रिधार्थो मीयेत दुर्नीतिनयप्रमाणैः।"-अन्ययोगव्य. इलो०२८ / (6) तुलना-पात. महाभा० ॥११योगभा० 3 / 13 / न्यायकु०१० 401 टि०६। (7) तुलना-"उप्पन्ने वा विगए वा धुवे वा"-स्थानांग० स्था० 10 // "सहव्वं वा"-व्या०प्र० श०८) 309, सत्पदद्वार / “दव्वं सल्लक्खणियं उप्पादव्ययधुवत्तसंजुत्तं / गुणपज्जयासयं वा जं तं भण्णंति सव्वण्हू ॥"-पञ्चा० गा० 10 / “अपरिचत्तसहावेनुप्पादव्वयधुवत्तसंजुत्तं / गुणवं च सपज्जायं जं तं दव्वं ति वुच्चंति ॥"-प्रवचन० 2 / 3 / “सद्रव्यलक्षणम्, उत्पादव्ययध्रौव्ययुक्तं सत्"-तस्वार्थसू० 1 प्राप्ताऽत्र आ०, श्र०। 2 एते मु० लघी०। 3 तेपक्षानपक्षा-श्र० /
| SR No. | 004327 |
| Book Title | Nyayakumudchandra Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 634 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 15 MB |