Nyayakumudchandra Part 2

SR No.: 004327
Original Sutra Author: N/A
Author: Mahendramuni
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Publication Year: 1941
Total Pages: 634
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 15 MB

Page 105

विषयानुक्रमः पादने किं कर्तव्यता भावरूपा स्यादभाव- | अदृष्टवशात् अविनष्टा एव पूर्ववर्णसंविदः / रूपा वा उभयरूपा वा अनुभयरूपा वा? 743 | तत्संस्काराश्च अन्त्यवर्णसंस्कारं विदधति 751 पदञ्च वर्णेभ्यो भिन्नमभिन्नं वा स्यात् ? 744 तथाभूतसंस्कारप्रभवस्मृतिसव्यपेक्षो वाऽन्त्यो भेदपक्षेऽपि किं तद् दृश्यमदश्यं वा ? 744 वर्णः पदार्थप्रतिपत्तिहेतुः 751 पदं वाक्यं वा स्वातन्त्र्येण प्रतीयते वर्णद्वारेण वा? 744 यदि वर्णा: व्यस्ताः समस्ता वा नार्थप्रतिपत्ति वर्णद्वारेणापि सावयवस्य निरवयवस्य वा प्रतीतिः विदधति तदा स्फोटस्याभिव्यक्तावपि न स्यात् ? 744 तेषां सामर्थ्यं स्यात् 752 निरवयवञ्च किं समस्तेभ्यो वर्णपदेभ्यः प्रतीयते एकनव वर्णेन वा स्फोटस्याभिव्यक्तौ द्वितीयाव्यस्तेभ्यो वा ? 744 दिवर्णोच्चारणवैयर्थ्यम् 753 सकलवर्णसंस्कारवत्या अन्त्यया वर्णबुद्धया नापि पूर्ववर्णः स्फोटस्य संस्कारे अन्त्यवर्णस्य वाक्यावधारणे सा बुद्धिः किं स्मरणम् व्यञ्जकत्वम् 753 उत अध्यक्ष वा स्यात् ? 745 | संस्कारो हि स्फोट एव तद्धर्मो वा स्यात् ? 753 पूर्ववर्णस्मरण-अन्त्यवर्णग्रहणाभ्यां समुत्पन्नस्य किञ्च असौ संस्कारः किमेकदेशेन क्रियते विकल्पज्ञानस्य वाक्यावधारणकर्तृत्वे तद्वि सर्वात्मना वा ? 753 कल्पज्ञानं प्रमाणं न वा? 745 स्फोटसंस्कारो हि स्फोटविषयसंवेदनम् आवप्रमाणञ्चेत्, कि प्रत्यक्षाद्यन्यतमत्, प्रमा रणापनयनं वा? 753 णान्तरं वा ? . 745 चिदात्मव्यतिरेकेण तत्त्वान्तरस्य अर्थप्रकाशनस्फोटवादः __745-56 सामर्थ्यासंभवात् चिदात्मैव स्फोटोऽस्तु, 754 (वैयाकरणानां पूर्वपक्षः) स्फोट एव अर्थप्रति- | वायूनामपि न स्फोटाभिव्यञ्जकत्वम् 754 पादकः न तु वर्णाः 745 स्फोटस्वरूपावेदकप्रमाणाभावान्नास्य अभिवर्णा हि समस्ता व्यस्ता वा अर्थप्रतिपादकाः स्युः? 745 व्यक्तिकल्पना युक्ता 755 पूर्ववर्णानाम् अन्त्यवर्णानुग्राहकत्वे किम् अन्त्य- यदि वर्णैः तद्बुद्धिभिर्वा व्यङ्गयो शब्दस्फोटोs वर्णजनकत्वमनुग्राहकत्वमभिप्रेतम्, अर्थ- ___ भ्युपगम्यते तदा प्रदीपादिस्फोटोऽप्यभ्युज्ञानोत्पत्तौ सहकारित्वं वा? 746 | पगन्तव्यः 756 संवेदनप्रभवसंस्काराश्च केवलं स्वविषयस्मृति- एवं गन्धादिस्फोटोऽपि स्वीकार्यः 756 हेतवो भवन्ति न त्वर्थान्तरे ज्ञानोत्पादकाः 747 तथा हस्त-पाद-करण-मातृकास्फोटा अपि अन्त्यवर्णस्य च अर्थप्रतिपादकत्वे पूर्ववर्णोच्चा अभ्युपेयाः स्युः 756 रणवयर्थ्यम् 747 अपभ्रंशादीनां वाचकत्वविचारः 757-67 अर्थप्रतीत्यन्यथानुपपत्या स्फोट: अर्थप्रतीति (मीमांसकवैयाकरणादीनां पूर्वपक्षः) संस्कृतहेतुः स्वीकरणीयः 747 शब्दानामेव वाचकत्वं साधुत्वान्न तु प्राकृप्रत्यक्षतः अभिन्नः स्फोट: समनुभूयते 748 तानां गाव्यादीनाम् 757 नित्यश्चासौ स्फोट: 748 अनन्यथासिद्धान्वयव्यतिरेकाभ्यां हि वाचकत्वं स्फोटो हि अन्तरालप्रत्ययैर्व्यज्यते संस्कृतशब्द एव निश्चीयते 758 (उत्तरपक्षः) पूर्णवर्णध्वंसविशिष्टादन्त्यवर्णा- गाव्यादिप्राकृतशब्देषु वाचकगोशब्दस्मृतिद्वारेण दर्थप्रतिपत्त्यपपत्तेः स्फोटकल्पना व्यर्था 750 अर्थबोधकत्वमतस्तत्र गोशब्दस्मृत्या पूर्णवर्णविज्ञानाभावविशिष्ट: तज्ज्ञानजनित अन्वयव्यतिरेको अन्यथासिद्धौ 758 संस्कारसव्यपेक्षो वाऽन्त्यो वर्णः अर्थप्रती- नहि गाव्यादिशब्देषु संकेतोऽपि शक्यक्रियः 759 त्युत्पादक: 750 | सकलशब्दानां सामान्यद्वारेण संकेतसौकर्याय पूर्ववर्णविज्ञानप्रभवसंस्कारस्य अन्त्यवर्णसहा व्याकरणस्य उपयोगिता 759 यताप्रणाली 751 | व्याकरणस्याप्रामाण्य हि लोकशास्त्रविरोधः 760 749