Page Text
________________ 29 विषयानुक्रमणिका प्रतिशरीरच्चैकमेव मनः 269 परिमाणलक्षणम् , तद्भदाश्च युगपज्ज्ञानानुत्पत्तिलिङ्गात्तत्सद्भावः पृथक्त्वलक्षणं तद्वैविध्यञ्च चक्षुरादीनां क्रमिकारणापेक्षा इतरसामग्रीसद्भा- संयोगविभागगुरुत्वद्रवत्वस्नेहानां लक्षणानि वेऽपि क्रमेण कार्यकर्तत्वात् वेगादिभेदेन त्रिविधः संस्कारः कारणान्तरसाकल्येऽपि अनुत्पाद्योत्पादकत्वात् , धर्माधौं आत्मगुणौ सुखादिप्रत्यक्षसन्निकर्षहेतुतयापि तत्सद्भावः , आकाशविशेषगुणः शब्दः अस्पर्शत्वान्नित्यम् , क्रमेणार्थपरिच्छेदकत्वाद- ( उत्तरपक्षः ) लोके शौर्यादीनाम् , व्याकरण सर्वगतम् , अदृष्टविशेषाच प्रत्यात्मभिन्नम् , शास्त्र विशेषणस्य, वैद्यकतन्त्रे च विशद( उत्तरपक्षः ) पुद्गलद्रव्यस्यैव मनःकारणत्वेन स्थिरखरपिच्छलादीनां गुणत्वेन स्वीकारान्न अकारणवत्त्वमसिद्धम् 270 चतुर्विंशतिरेव गुणाः इन्द्रियत्वात् पौद्गलिक मनः संख्यायाः पदार्थस्वरूपमात्रनिबन्धनतया न परमाणुरूपस्य मनसश्चक्षुराद्यधिष्टायकत्वाभावः , गुणत्वम् इन्द्रियाणि मनसा युगपदधिष्टीयन्ते, क्रमेण वा 270 गुणेष्वपि च संख्या प्रतीयते युगपज्ज्ञानानुत्पत्तिश्चासिद्धा परिमाणस्य गुणत्वखण्डनम् इन्द्रियाणां क्रमेण कार्यकर्तृत्वमसिद्धम् , त्र्यस्रादीनामपि सद्भावान्न तस्य चतुर्विधत्वमेव ,, क्रमेण कार्यकर्तृत्वञ्च मनसाऽनैकान्तिकम् 271 पृथक्त्वगुणखण्डनम् अनुत्पाद्योत्पादकत्वमनैकान्तिकम् नैरन्तर्यमेव संयोगो न तस्य गुणरूपता अनुत्पाद्योत्पादकत्वं क्रमेण, युगपद्वा ? विभागः संयोगाभावरूप एव सुखादिभ्यो भिन्न नास्ति तद्ग्राहकं ज्ञानम् ; परत्वापरत्वयोः निरासः ' 'ज्ञानात्मकत्वात् सुखस्य गुरुत्वस्य गुणत्वनिरासः मात्मनां सर्वंगतत्वात् मनसः सर्वात्मसु ज्ञानो द्रवत्वं शक्तिविशेषान्नान्यत् त्पादकत्वम् स्नेहोऽपि सामर्थ्य विशेषान्नान्यः भिन्नस्य मनसः प्रतिनियतात्मसम्बन्धित्वमनु- क्रियासातत्य एव वेगव्यवहारः पपन्नम् 272 स्मरणजननशक्तेर्नान्या भावना आत्ममनसोः संयोगः सर्वात्मना एकदेशेन वा ? ,, पदार्थस्वरूपातिरिक्तो न स्थितस्थापकः गुणपदार्थवादः धर्माधर्मावपि न गुणौ तत्रानेकधा विवादः शब्दोऽपि न गुणः, तत्र अनेकधा विप्रतिपत्ति(पूर्वपक्ष ) गुणस्य लक्षणम् सद्भावात् रूपादयः सप्तदश सूत्रोक्ताः, चशब्दसमुच्चिताश्च गुरुत्वादयः सप्त इति चतुर्विंशति- कर्मपदार्थवादः 279-283 273 (पूर्वपक्षः ) कर्मणो लक्षणम् रूपादिचतुणी लक्षणानि, तेषां पाकजत्वादनि तस्य उत्क्षेपणादयः पञ्चप्रकाराः त्यत्वमपि उत्क्षेपणादीनां लक्षणानि संख्यालक्षणम् तत्प्रकाराश्च भ्रमणरेचनादीनां गमनेऽन्तभावः 272-279 272 गुणाः 279
| SR No. | 004326 |
| Book Title | Nyayakumudchandra Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 598 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 14 MB |