Page Text
________________ .28 विषयानुक्रमणिका आत्मद्रव्यवादः 259-268 / न च कायदेशे सन्निहितस्यैव कारणत्वम् , अञ्जनादीनामसन्निहितानामपि आकर्षक(पूर्वपक्षः ) आत्मा व्यापकः अणुपरिमाणान त्वादिदर्शनात धिकरणत्वे सति नित्यद्रव्यत्वात् 259 अणुपरिमाणानधिकरणः आत्मा अस्मदादिप्रत्यक्ष ग्रासादिवदित्यत्र को गुणोऽभिप्रेतः धर्मादिः, विशेषगुणाधारत्वात् प्रयत्नो वा? 264 आत्मा नित्यः भस्पर्शवद्व्यत्वात् अदृष्टस्य गुणत्वमेकद्रव्यत्वञ्चासिद्धम् व्यापकत्वाभावे द्वीपान्तरवर्तिमणिमुक्ताफलाद्या अदृष्टस्य क्रियाहेतुत्वमप्यसिद्धम् कर्षणानुपपत्तिः अदृष्टजन्यत्वात् क्रियानियमे शरीरारम्भकाणूनां नित्यतया क्रिया न स्यात् देवदत्ताद्यङ्गनाद्यङ्गस्य देवदत्तगुणपूर्वकत्वं कार्यत्वे / सति तदुपकारकत्वात् अदृष्टं स्वयमुपसर्पत् क्रियाहेतुः, द्वीपान्तरवर्तिअदृष्टं स्वाश्रयसंयुक्ताश्रयान्तरे कारम्भकम् द्रव्यसंयुक्तात्मप्रदेशस्थमेव वा ? " एकद्रव्यत्वे सति क्रियाहेतुगुणत्वात् स्वसंवेदनेन द्वीपान्तरवर्तिद्रव्यवियुक्त एवात्मा अव्यापकत्वे देशान्तरवर्तिपरमाणुषु क्रियाभा अनुभूयते. वात् शरीरारम्भकत्वाभावः देवदत्तं प्रति उपसर्पन्तः इत्यत्र देवदत्तशब्देन सावयवे शरीरे प्रत्यवयवमनुप्रविशन्नात्मा शरीरम् , आत्मा, तत्संयोगः, आत्मसंयोगसावयवः, तथा च कार्यत्वम् विशिष्टं शरीरम् , तत्संयोगविशिष्ट आत्मा, शरीरपरिमाणत्वे मूर्त्तत्वानुषंगात् मूर्ते शरीरे शरीरसंयुक्त आत्मप्रदेशो वा इष्टः ? , ऽनुप्रवेशाभावः आत्मप्रदेशपक्षे प्रदेशाः काल्पनिकाः, पारमा र्थिका वा ? बालशरीरपरिमाणस्य च युवशरीरपरिमाणस्वी 266 कारः तत्परिमाणपरित्यागात् , अत्यागाद्वा ? , 'यद्येन संयुक्तं तं प्रति तदेवोपसर्पति' इति नियशरीरच्छेदे आत्मनः छेदप्रसङ्गः ___ मस्याऽसंभवात् (उत्तरपक्षः ) 'सुखी अहम्' इत्यादिप्रत्यक्षेण सर्वगतत्वे एव सर्वपरमाणूनामाकर्षणप्रसङ्गः , आत्मनः स्वशरीर एव सद्भावः सावयवत्वस्य भिन्नावयवारब्धत्वेन व्याप्त्यभावात् 267 व्यापकत्वे सर्वस्य सर्वदर्शित्वं भोजनादि बालशरीरपरित्यागेन युवंशरीरस्वीकारेऽपि व्यवहारसङ्करश्च नात्मनो विनाशः अणुपरिमाणानधिकरणत्वमित्यत्र कि पर्युदासो शरीरच्छेदेऽपि नात्मनः छेदनम् नअर्थः प्रसज्यो वा ? 262 'शरीरपरिमाणे मूर्त्तत्वम्' इत्यत्र किमसर्वगतप्रसज्यपक्षे किमसौ साध्यस्य स्वभावः, परिमाणत्वं मूर्त्तत्वम् , रूपादिमत्त्वं वा ? 268 कार्य वा? नात्मा व्यापकः सामान्यविशेषवत्त्वे सति अस्मनित्यद्रव्यत्वञ्चात्मनः कथञ्चित् , सर्वथा वा ? 263 दादिप्रत्यक्षत्वात् क्षणिकविशेषगुणाधिकरणत्वमनैकान्तिकम् , मनोद्रव्यवादः 268-272 देवदत्ताङ्गनांगादिकारणत्वेन ज्ञानदर्शनादयो (पूर्वपक्षः) सजातीयेतरकारणाभावात् सत्त्वाच गुणा इष्टाः, धर्माधौं वा ? नित्यं मनः 268
| SR No. | 004326 |
| Book Title | Nyayakumudchandra Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 598 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 14 MB |