Page Text
________________ 191 / 192 22 विषयानुक्रमणिका ( उत्तरपक्षः ) किमिदमचेतनत्वम् अस्वसंविदि- अप्रमाणं त्रिधा मिथ्यात्वाज्ञानसंशयभेदात् 196 तत्वम् , अर्थाकारधारित्वम् , जडपरिणाम- निवृत्त्याख्ये स्वकार्ये च स्वग्रहणापेक्षा , त्वं वा ? गुणानां कुतश्चित्प्रसिद्धावपि दोषापसारण एव अनित्यज्ञानपरिणामात्मकत्वेऽपि न सर्वथा अनि व्यापारः न तु प्रामाण्ये 195 त्यत्वमात्मनः प्रामाण्यं बोधकत्वम् , तच्च ज्ञानोत्पत्तिसमय न व्यापिका नित्या च बुद्धिः प्रधानपरिणामत्वात् , एव जातम् प्रकृतेः बुद्धिरूपः परिणामः स्वभावतः, पुरुषार्थ यत्र बाधकप्रत्ययः कारणदोषज्ञानं च तत्र कर्तव्यतातः, अदृष्टाद्वा ? 191 परतोऽप्रामाण्यम् त्रिगुणात्मकत्वादत्यन्तम्लानायां बुद्धौ कथं (उत्तरपक्षः) किमर्थमात्रपरिच्छेदिका शक्तिः पुरुषप्रतिबिम्बनम् ? प्रामाण्यम् , यथार्थपरिच्छेदिका वा ? संसर्गशब्दस्य कोऽर्थः-प्रतिबिम्बनम् , भोग्य चक्षुरादिषु नैर्मल्यादिगुणानां प्रत्यक्षादिप्रमाणभोक्तभावा वा ? - सिद्धत्वात् 'चेतनावत्' इत्यस्य किमचेतनं चेतनं भवती नैर्मल्यादीनां चक्षुरादियुक्तस्यैवोत्पादात् स्वरूत्यर्थः, तच्छायाच्छुरितं वा ? ___पता, तद्व्यतिरेकेण अनुपलभ्यमानत्वाद्वा ? 198 बुद्धिचैतन्ययोः पर्यायतया न बिम्बप्रतिबिम्ब स्वरूपशब्दस्य किं तादात्म्यमर्थः , तन्माभावः 193 त्रत्वं वा ? बह्नययोगोलकयोरपि भेदाभावात् . गुणाभावे चक्षुरादौ तत्पटुत्वतारतम्याभावः 198 आत्मापि बुद्धयाँ प्रतिपद्य, अप्रतिपद्य वा नैर्मल्यादीनां न मलाभावरूपता 198 सारूप्यं प्रतिपद्येत? 194 गुणाना दोषापसारणमात्रव्यापारत्वे दोषाणामपि / 6 कारिकोत्तरार्द्धव्याख्यानम् 165 गुणापसारणे व्यापारादप्रामाण्यस्य स्वतस्त्वम् , पूर्वपूर्वज्ञानस्य प्रमाणत्वे उत्तरोत्तरज्ञानानां अनुमानोत्पत्तौ साध्याविनाभावस्यैव गुणत्वम् 199 फलत्वम् 195 अयथार्थप्रकाशनशक्तिः अप्रामाण्यम् , अतस्तप्रामाण्यवादः 195-205 स्यापि स्वतस्त्वम् (पूर्वपक्षः) प्रमाणस्य भावः अर्थपरिच्छेदिका शक्तिः तदनुवृत्तावपि व्यावर्तमानत्वात् न सामान्यसामप्रामाण्यम् , कर्म वा अर्थपरिच्छेदः प्रामाण्यम् 195 प्रीतः उत्पादः स्वतः-विज्ञानमात्रसामग्रीतो जायते न गुणा स्वशब्दः आत्मात्मीयज्ञातिधनेषु किमर्थकः? , दिकमपेक्षते स्वतः इति कारणमन्तरेण उत्पादःस्यात् , आत्मन शक्तिरूपं प्रामाण्यं शक्तयश्च स्वत एव जायन्ते , एव, आत्मीयसामग्रीतो वा? " अर्थपरिच्छेदेऽपि न स्वग्रहणापेक्षा स्वत इति प्रामाण्यविशेषणं प्रमाविशेषणं वा , संवादकज्ञानात् , गुणज्ञानात् , अर्थक्रियाज्ञा विज्ञानमात्रोत्पादिका आत्मीयसामग्री विशिष्टावा?२०० नाद्वा प्रामाण्यनिश्चये अनवस्था ज्ञप्तौ कादाचित्कत्वात्प्रामाण्यनिश्चयस्य न स्वतस्त्वम् ,, अप्रामाण्यं तु अतिरिक्तदोषानुविधानात् परत किं स्वकार्यम्-पुरुषप्रवृत्तिः, अर्थपरिच्छेदोवा ? 201 एव उत्पद्यते " अर्थपरिच्छेदमात्रस्वकार्यम् , यथार्थपरिच्छेदोवा?,
| SR No. | 004326 |
| Book Title | Nyayakumudchandra Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti |
| Publication Year | 1938 |
| Total Pages | 598 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 14 MB |