________________ 85. 1] हरिवंशे [ 85.27 गोपाली बप्सरास्तत्र गोपस्त्रीवेषधारिणी। जनमेजय उवाच / धारयामास गार्ग्यस्य गर्ने दुर्धरमच्युतम् // 14 मानुष्यां गार्यभार्यायां नियोगाच्छूलपाणिनः / भगवश्रोतुमिच्छामि विस्तरेण महात्मनः / स कालयवनो नाम जज्ञे शूरो महाबलः / चरितं वासुदेवस्य यदुश्रेष्ठस्य धीमतः / / 1 अपुत्रस्याथ राज्ञस्तु ववृधेऽन्तःपुरे शिशुः / / 15 किमर्थं च परित्यज्य मथुरां मधुसूदनः / तस्मिन्नुपरते राजन्स कालयवनो नृपः / / मध्यदेशस्य ककुदं धाम लक्ष्म्याश्च केवलम् / / 2 युद्धाभिकामो राजा तु पर्यपृच्छहिजोत्तमम् / . शृङ्गं पृथिव्याः स्वालक्ष्यं प्रभूतधनधान्यवत् / वृष्ण्यन्धककुलं तस्य नारदो वै न्यवेदयत् / / 16 आर्याढ्यजनभूयिष्ठमधिष्ठानवरोत्तमम् / ज्ञात्वा तु वरदानं तन्नारदान्मधुसूदनः / अयुद्धेनैव दाशार्हस्त्यक्तवान्द्विजसत्तम // 3 उपप्रैक्षत तेजस्वी वर्धन्तं यवनेषु तम् // 17 स कालयवनश्चापि कृष्णे किं प्रत्यपद्यत / / 4 स विवृद्धो यदा राजा यवनानां महाबलः / .. द्वारकां च समाश्रित्य वारिदुगा जनार्दनः / तत एनं नृपा म्लेच्छाः संश्रित्यानुययुस्तदा // 18 किं चकार महाबाहुर्महायोगी महामनाः / / 5 शकास्तुषारा दरदाः पारदास्तङ्गणाः खशाः / किंवीर्यः कालयवनः केन जातश्च वीर्यवान् / पह्नवाः शतशश्चान्ये म्लेच्छा हैमवतास्तथा // 15 यमसह्य समालक्ष्य व्यपयातो जनार्दनः // 6 स तैः परिवृतो राजा दस्युभिः शलभैरिव / वैशंपायन उवाच / नानावेषधरैर्भीमैमथुरामभ्यवर्तत // 20 वृष्णीनामन्धकानां च गुरुर्गाग्र्यो महातपाः / गजवाजिखरोष्ट्राणां सहस्रैरयुतैरपि / ब्रह्मचारी पुरा भूत्वा न स्म दारान्स विन्दति / / 7 पृथिवीं कम्पयामास सैन्येन महता तदा // 21 तथा हि वर्तमानं तमूर्ध्वरेतसमव्ययम् / रेणुना सूर्यमार्ग तु समवच्छाद्य पार्थिवः / स्यालोऽभिशप्तवान्गार्यमपुमानिति भूपते / / 8 मूत्रेण शकृता चैव सैन्येन ससृजे नदीम् // 22 सोऽभिशप्तस्तदा राजन्नगरे त्वमितंजये। अश्वोष्ट्रशकृतो राशेनिःसृतेति जनाधिप / लिप्सुः पुत्रं ततो गत्वा तपस्तेपे सुदारुणम् / / 9 ततोऽश्वशकदित्येव नाम नद्या बभूव ह // 23 ततो द्वादश वर्षाणि सोऽयचूर्णमभक्षयत् / तत्सैन्यं महदायाद्वै श्रुत्वा वृष्ण्यन्धकाग्रणीः / आराधयन्महादेवमचिन्त्यं शूलपाणिनम् / / 10 / वासुदेवः समानाय्य ज्ञातीनिदमुवाच ह // 24 रुद्रस्तस्मै वरं प्रादात्समर्थं युधि निग्रहे / इदं समुत्थितं घोरं वृष्ण्यन्धकभयं महत् / वृष्णीनामन्धकानां च सर्वतेजोमयं सुतम् // 11 अवध्यश्चापि नः शत्रुर्वरदानापिनाकिनः / / 25 ततः शुश्राव तं राजा यवनाधिपतिर्वरम् / सामादयोऽभ्युपायाश्च विहितास्तस्य सर्वशः / पुत्रप्रसव देवादपुत्रः पुत्रकामुकः / / 12 / मत्तो मदबलाभ्यां च युद्धमेव चिकीर्षति / तमुपानाय्य स नृपः सान्त्वयित्वा द्विजोत्तमम् / / एतावानिह वासश्च कथितो नारदेन मे // 26 / गोपमध्ये यवनराड् गोपस्त्रीषु समुत्सृजत् / / 13 / जरासंधश्च नो राजा नित्यमेव न मृष्यते। - 156 -