________________ 54. 1] विष्णुपर्व [54. 29 हरन्त्यस्तीरजान्वृक्षान्विस्तारं यान्ति निम्नगाः // 14 वैशंपायन उवाच / संततासारनियत्नाः क्लिन्नपत्रोत्तरच्छदाः / तौ तु वृन्दावनं प्राप्तौ वसुदेवसुतावुभौ / न त्यजन्त्यगमाप्राणि श्रान्ता इव पतत्रिणः // 15 चेरतुर्वत्सयूथानि चारयन्तौ सुनिवृतौ // 1 तोयगम्भीरलम्बेषु प्रस्रवत्सु नदत्सु च / पूर्णस्तु धर्मसमयस्तयोस्तत्र वने सुखम् / उदरेषु नवाभ्राणां मन्जतीव दिवाकरः // 16 क्रीडतोः सह गोपालैयमुनां चावगाहतोः // 2 तनूरुहैरुत्पतितः सलिलोत्पीडसंकुला / ततः प्रावृडनुप्राप्ता मनसः कामदीपनी / अन्वेष्यमार्गा वसुधा भाति शाड्वलमालिनी // 17 प्रववर्षमहाघोराः शक्रचापाङ्कितोदराः / वज्रेणेवावरुग्णानां नगानां नगशालिनाम् / बभूवादर्शनः सूर्यो भूमिश्चादर्शयत्तृणम् // 3 स्रोतोभिः परिक्रत्तानि पतन्ति शिखराणि च // 18 पतता मेघवातेन नक्तोयानुकर्षिणा / पतता मेघवर्षेण यथानिम्नानुसारिणा / संमार्जिततला भूमियौवनस्थेव लक्ष्यते // 4 पल्वलोद्गीर्णरक्तेन पूर्यन्ते वनराजयः / / 19 नववर्षावसिक्तानि शक्रगोपकुलानि च। हस्तोच्छ्रितमुखा वन्या मेघनादानुसारिणः / नष्टदावाग्निधूमानि वनानि प्रचकाशिरे // 5 भान्त्यातिवृष्ट्या मातङ्गा गां गता इव तोयदाः / / नृत्तव्यापारकालश्च मयूराणां कलापिनाम् / प्रावृट्प्रवृत्तिं संदृश्य दृष्ट्वा चाम्बुधरान्धनान् / मदरक्ताः प्रवृत्ताश्च केका पटुरवाः कृताः // 6 रौहिणेयो मिथः काले कृष्णं वचनमब्रवीत् // 21 नवप्रावृषि कान्तानां षट्पदाहारदायिनाम् / पश्य कृष्ण घनाकृष्णान्बलाकोत्पातभूषणान् / यौवनस्थं कदम्बानां नवाधैर्धाजते वपुः // 7 गगने तव गात्राणां वर्णचोरान्समुत्थितात् / / 22 हासितं कुटजैः फुल्लैः कदम्बैर्वासितं वनम् / तव निद्राकरः कालस्तव गात्रोपमं नमः / त्रासितं जलदैरुष्णं तोषिता वसुधा जलैः / / 8 त्वमिवाज्ञातवसतिं चन्द्रो वसति वार्षिकीम् / / 23 संतप्ता भास्करजलैरभितप्ता दवाग्निभिः / एतन्नीलोत्पलश्यामं नीलोत्पलदलप्रभम् / जलैबलाहकोत्सृष्टैरुकृसन्तीव पर्वताः // 9 संप्राप्ते दुर्दिने काले दुर्दिनं भाति वै नभः // 24 महावातसमुद्भूतं महामेघगणार्पितम् / पश्य कृष्ण जलोदग्रैः कृष्णरुद्रथितैर्घनैः / महीमहारजःपूरैस्तुल्यमापद्यते नभः // 10 गोवर्धनो यथा रम्यो भाति गोवर्धनो गिरिः॥२५ कचित्कदम्बहासाढ्यं सिलीन्ध्राभरणं कचित् / पतितेनाम्भसा ह्येते समन्तान्मददर्पिताः / संप्रदीप्तमिवाभाति फुल्लनीपद्रुमं वनम् // 11 भ्राजन्ते कृष्णसारङ्गाः काननेषु मुदान्विताः // 26 ऐन्द्रेण पयसा सिक्तं मारुतेन नवीकृतम् / एतान्यम्बुप्रहृष्टानि हरितानि मृदूनि च / पार्थिवं गन्धमाघ्राय लोकः क्षुभितमानसः // 12 तृणानि शतपत्राक्ष पत्रैर्गृहन्ति मेदिनीम् // 27 दृप्तसारङ्गनिनदैर्द१रव्याहृतेन च / क्षरज्जलानां शैलानां वनानां च जलागमे / नवैश्च शिखिविक्रुष्टैरेकवर्णा वसुंधरा // 13 . ससस्यानां च सीमानां न लक्ष्मीर्व्यतिरिच्यते / / भ्रमत्तूर्णमहावेगा वर्षप्राप्तमहारयाः। शीघ्रवातसमुद्भूताः प्रोषितौत्सुक्यकारिणः / - 103 -