Page Text
________________ 13. 46. 1] अनुशासनपर्व [13. 47. 12 46 लालिता निगृहीता च स्त्री श्रीर्भवति भारत // 14 भीष्म उवाच / इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि प्राचेतसस्य वचनं कीर्तयन्ति पुराविदः / षट्चत्वारिंशत्तमोऽध्यायः // 43 // यस्याः किंचिन्नाददते ज्ञातयो न स विक्रयः // 1 अहणं तत्कुमारीणामानृशंस्यतमं च तत् / युधिष्ठिर उवाच / सर्व च प्रतिदेयं स्यात्कन्यायै तदशेषतः / / 2 सर्वशास्त्रविधानज्ञ राजधर्मार्थवित्तम / पितृभिर्धातृभिश्चैव श्वशुरैरथ देवरैः / अतीव संशयच्छेत्ता भवान्वै प्रथितः क्षितौ // 1 पूज्या लालयितव्याश्च बहुकल्याणमीप्सुभिः / / 3 कचित्तु संशयो मेऽस्ति तन्मे ब्रूहि पितामह / पदि वै स्त्री न रोचेत पुमांसं न प्रमोदयेत् / / अस्यामापदि कष्टायामन्यं पृच्छाम कं वयम् // 2 अमोदनात्पुनः पुंसः प्रजनं न प्रवर्धते // 4 यथा नरेण कर्तव्यं यश्च धर्मः सनातनः / पूज्या लालयितव्याश्च स्त्रियो नित्यं जनाधिप / एतत्सर्वं महाबाहो भवान्व्याख्यातुमर्हति / / 3 अजिताश्च यत्रताः सर्वास्तत्राफलाः क्रियाः। चतस्रो विहिता भार्या ब्राह्मणस्य पितामह / तदैव तत्कुलं नास्ति यदा शोचन्ति जामयः // 5 ब्राह्मणी क्षत्रिया वैश्या शूद्रा च रतिमिच्छतः // 4 जामीशप्तानि गेहानि निकृत्तानीव कृत्यया। तत्र जातेषु पुत्रेषु सर्वासां कुरुसत्तम / नैव भान्ति न वर्धन्ते श्रिया हीनानि पार्थिव / / 6 आनुपूर्येण कस्तेषां पित्र्यं दायाद्यमर्हति // 5 स्त्रियः पुंसां परिददे मनुर्जिगमिषुर्दिवम् / केन वा किं ततो हार्य पितृवित्तात्पितामह / अबलाः स्वल्पकौपीनाः सुहृदः सत्यजिष्णवः / / 7 एतदिच्छामि कथितं विभागस्तेषु यः स्मृतः // 6 य॑वो मानकामाश्व चण्डा असुहृदोऽबुधाः / भीष्म उवाच / स्त्रियो माननमर्हन्ति ता मानयत मानवाः / / 8 / ब्राह्मणः क्षत्रियो वैश्यनयो वर्णा द्विजातयः / स्त्रीप्रत्ययों हि वो धर्मो रतिभोगाश्च केवलाः / / एतेषु विहितो धर्मो ब्राह्मणस्य युधिष्ठिर // 7 परिचर्यान्नसंस्कारास्तदायत्ता भवन्तु वः // 9 वैषम्यादथ वा लोभात्कामाद्वापि परंतप / उत्पादनमपत्यस्य जातस्य परिपालनम् / ब्राह्मणस्य भवेच्छूद्रा न तु दृष्टान्ततः स्मृता // 8 प्रीत्यर्थ लोकयात्रा च पश्यत स्त्रीनिबन्धनम् // 10 / शुद्रां शयनमारोप्य ब्राह्मणः पीडितो भवेत् / संमान्यमानाश्चैताभिः सर्वकार्याण्यवाप्स्यथ / प्रायश्चित्तीयते चापि विधिदृष्टेन हेतुना / / 9 विदेहराजदुहिता चात्र श्लोकमगायत / 11 तत्र जातेष्वपत्येषु द्विगुणं स्याद्युधिष्ठिर / नास्ति यज्ञः स्त्रियः कश्चिन्न श्राद्धं नोपवासकम् / अतस्ते नियम वित्त संप्रवक्ष्यामि भारत // 10 धर्मस्तु भर्तृशुश्रूषा तया स्वर्ग जयत्युत // 12 / लक्षण्यो गोवृषो यानं यत्प्रधानतमं भवेत् / पिता रक्षति कौमारे भर्ता रक्षति यौवने / ब्राह्मण्यास्तद्धरेत्पुत्र एकांशं वै पितुर्धनात् // 11 पुत्रास्तु स्थविरीभावे न स्त्री खातत्यमर्हति // 13 / शेषं तु दशधा कार्य ब्राह्मणस्वं युधिष्ठिर / श्रिय एताः स्त्रियो नाम सत्कार्या भूदिमिच्छता। तत्र तेनैव हर्तव्याश्चत्वारोऽशाः पितुर्धनात् // 12 - 2575 ---
| SR No. | 004324 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 846 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 10 MB |