________________ 13. 28. 15 ] अनुशासनपर्व [ 18. 29. 13 29 तत्त्वेनैतन्महाप्राज्ञे ब्रूहि सर्वमशेषतः // 15 / चण्डालयोनौ जातेन न तत्प्राप्यं कथंचन // 28 गर्दभ्युवाच। इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि ब्राह्मण्यां वृषलेन त्वं मत्तायां नापितेन ह / अष्टाविंशोऽध्यायः // 28 // जातस्त्वमसि चण्डालो ब्राह्मण्यं तेन तेऽनशत् / / एवमुक्तो मतङ्गस्तु प्रत्युपायाद्गृहं प्रति / भीष्म उवाच / तमागतमभिप्रेक्ष्य पिता वाक्यमथाब्रवीत् // 17 एवमुक्तो मतङ्गस्तु संशितात्मा यतव्रतः / मया त्वं यज्ञसंसिद्धौ नियुक्तो गुरुकर्मणि / . अतिष्ठदेकपादेन वर्षाणां शतमच्युत // 1 कस्मात्प्रतिनिवृत्तोऽसि कच्चिन्न कुशलं तव // 18 तमुवाच ततः शक्रः पुनरेव महायशाः / मतङ्ग परमं स्थानं प्रार्थयन्नतिदुर्लभम् // 2 मतङ्ग उवाच / मा कृथाः साहसं पुत्र नैष धर्मपथस्तव / अयोनिरग्र्ययोनिर्वा यः स्यात्स कुशली भवेत् / अप्राप्यं प्रार्थयानो हि नचिराद्विनशिष्यसि // 3 कुशलं तु कुतस्तस्य यस्येयं जननी पितः // 19 मतङ्ग परमं स्थानं वार्यमाणो मया सकृत् / ब्राह्मण्यां वृषलाज्जातं पितर्वेदयतीह माम् / चिकीर्षस्येव तपसा सर्वथा न भविष्यसि // 4 अमानुषी गर्दभीयं तस्मात्तप्स्ये तपो महत् / / 20 तिर्यग्योनिगतः सर्वो मानुष्यं यदि गच्छति / एवमुक्त्वा स पितरं प्रतस्थे कृतनिश्चयः / स जायते पुल्कसो वा चण्डालो वा कदाचन // 5 ततो गत्वा महारण्यमतप्यत महत्तपः // 21 पुंश्चलः पापयोनिर्वा यः कश्चिदिह लक्ष्यते / ततः संतापयामास विबुधास्तपसान्वितः / स तस्यामेव सुचिरं मतङ्ग परिवर्तते // 6 मतङ्गः सुसुखं प्रेप्सुः स्थानं सुचरितादपि // 22 ततो दशगुणे काले लभते शूद्रतामपि / तं तथा तपसा युक्तमुवाच हरिवाहनः / शद्रयोनावपि ततो बहुशः परिवर्तते // 7 मतङ्ग तप्यसे किं त्वं भोगानुत्सृज्य मानुषान् // 23 ततत्रिंशद्गुणे काले लभते वैश्यतामपि / वरं ददानि ते हन्त वृणीष्व त्वं यदिच्छसि / वैश्यतायां चिरं कालं तत्रैव परिवर्तते // 8 यच्चाप्यवाप्यमन्यत्ते सर्व प्रब्रूहि माचिरम् // 24 ततः षष्टिगुणे काले राजन्यो नाम जायते / मतङ्ग उवाच / राजन्यत्वे चिरं कालं तत्रैव परिवर्तते // 9 ब्राह्मण्यं कामयानोऽहमिदमारब्धवांस्तपः / ततः षष्टिगुणे काले लभते ब्रह्मबन्धुताम् / गच्छेयं तदवाप्येह वर एष वृतो मया // 25 ब्रह्मबन्धुश्चिरं कालं तत्रैव परिवर्तते // 10 एतच्छ्रुत्वा तु वचनं तमुवाच पुरंदरः / ततस्तु द्विशते काले लभते काण्डपृष्ठताम् / ब्राह्मण्यं प्रार्थयानस्त्वमप्राप्यमकृतात्मभिः // 26 काण्डपृष्ठश्चिरं कालं तत्रैव परिवर्तते // 11 श्रेष्ठं यत्सर्वभूतेषु तपो यन्नातिवर्तते। ततस्तु त्रिशते काले लभते द्विजतामपि / सदग्र्यं प्रार्थयानस्त्वमचिराद्विनशिष्यसि / / 27 / तां च प्राप्य चिरं कालं तत्रैव परिवर्तते // 12 देवतासुरमत्र्येषु यत्पवित्रं परं स्मृतम् / ततश्चतुःशते काले श्रोत्रियो नाम जायते / - 2555 -