Mahabharat Samhita Part 04

SR No.: 004324
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1975
Total Pages: 846
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 316

14. 42. 39 ] महाभारते [14. 43.3 अध्यात्म बुद्धिरित्याहुः षडिन्द्रियविचारिणी / एतन्महार्णवं घोरमगाधं मोहसंज्ञितम् / अधिभूतं तु विज्ञेयं ब्रह्मा तत्राधिदैवतम् // 39 / / विसृजेत्संक्षिपेञ्चैव बोधयेत्सामरं जगत् // 54. यथावदध्यात्मविधिरेष वः कीर्तितो मया / कामक्रोधौ भयं मोहमभिद्रोहमथानृतम् / ज्ञानमस्य हि धर्मज्ञाः प्राप्तं बुद्धिमतामिह / / 40 / इन्द्रियाणां निरोधेन स तांस्त्यजति दुस्त्यजान् // इन्द्रियाणीन्द्रियार्थाश्च महाभूतानि पञ्च च / यस्यैते निर्जिता लोके त्रिगुणाः पञ्च धातवः / सर्वाण्येतानि संधाय मनसा संप्रधारयेत् // 41 व्योम्नि तस्य परं स्थानमनन्तमथ लक्ष्यते // 56 क्षीणे मनसि सर्वस्मिन्न जन्मसुखमिष्यते / कामकूलामपारान्तां मनःस्रोतोभयावहाम् / ज्ञानसंपन्नसत्त्वानां तत्सुखं विदुषां मतम् // 42 नदी दुर्गहृदां तीर्णः कामक्रोधावुभौ जयेत् / / 50 अतः परं प्रवक्ष्यामि सूक्ष्मभावकरीं शिवाम् / स सर्वदोषनिर्मुक्तस्ततः पश्यति यत्परम् / निवृत्तिं सर्वभूतेषु मृदुना दारुणेन वा // 43 मनो मनसि संधाय पश्यत्यात्मानमात्मनि // 58 गुणागुणमनासङ्गमेकचर्यमनन्तरम् / सर्ववित्सर्वभूतेषु वीक्षत्यात्मानमात्मनि / एतद्ब्राह्मणतो वृत्तमाहुरेकपदं सुखम् / / 44 एकधा बहुधा चैव विकुर्वाणस्ततस्ततः // 59 विद्वान्कूर्म इवाङ्गानि कामान्संहृत्य सर्वशः / ध्रुवं पश्यति रूपाणि दीपादीपशतं यथा / विरजाः सर्वतो मुक्तो यो नरः स सुखी सदा / / स वै विष्णुश्च मित्रश्च वरुणोऽग्निः प्रजापतिः // कामानात्मनि संयम्य क्षीणतृष्णः समाहितः। स हि धाता विधाता च स प्रभुः सर्वतोमुखः / सर्वभूतसुहृन्मैत्रो ब्रह्मभूयं स गच्छति // 46 / हृदयं सर्वभूतानां महानात्मा प्रकाशते // 61 इन्द्रियाणां निरोधेन सर्वेषां विषयैषिणाम् / तं विप्रसंघाश्च सुरासुराश्च मुनेर्जनपदत्यागादध्यात्माग्निः समिध्यते // 47 यक्षाः पिशाचाः पितरो वयांसि। यथाग्निरिन्धनैरिद्धो महाज्योतिः प्रकाशते। रक्षोगणा भूतगणाश्च सर्वे तथेन्द्रियनिरोधेन महानात्मा प्रकाशते // 48 महर्षयश्चैव सदा स्तुवन्ति // 62 यदा पश्यति भूतानि प्रसन्नात्मात्मनो हृदि / इति श्रीमहाभारते आश्वमेधिकपर्वणि स्वयंयोनिस्तदा सूक्ष्मात्सूक्ष्ममाप्नोत्यनुत्तमम् // 49 द्विचत्वारिंशोऽध्यायः // 42 // अग्नी रूपं पयः स्रोतो वायुः स्पर्शनमेव च / मही पङ्कधरं घोरमाकाशं श्रवणं तथा // 50 ब्रह्मोवाच / रागशोकसमाविष्टं पश्चस्रोतःसमावृतम् / मनुष्याणां तु राजन्यः क्षत्रियो मध्यमो गुणः / पञ्चभूतसमायुक्तं नवद्वारं द्विदैवतम् // 51 कुञ्जरो वाहनानां च सिंहश्चारण्यवासिनाम् // 1 रजस्वलमथादृश्यं त्रिगुणं च त्रिधातुकम् / अविः पशूनां सर्वेषामाखुश्च बिलवासिनाम् / संसर्गाभिरतं मूढं शरीरमिति धारणा // 52 गवां गोवृषभश्चैव स्त्रीणां पुरुष एव च // 2 दुश्वरं जीवलोकेऽस्मिन्सत्त्वं प्रति समाश्रितम् / न्यग्रोधो जम्बुवृक्षश्च पिप्पलः शाल्मलिस्तथा। एतदेव हि लोकेऽस्मिन्कालचक्र प्रवर्तते // 53 / शिंशपा मेषशृङ्गश्च तथा कीचकवेणवः / -2796 -