Mahabharat Samhita Part 04

SR No.: 004324
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1975
Total Pages: 846
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 311

14. 36. 18] आश्वमेधिकपर्व [14. 37.8 अत्यागश्चाभिमानश्च मोहो मन्युस्तथाक्षमा / तमो मोहो महामोहस्तामिस्रः क्रोधसंज्ञितः / मत्सरश्चैव भूतेषु तामसं वृत्तमिष्यते // 18 मरणं त्वन्धतामिस्रं तामिस्रं क्रोध उच्यते // 33 वृथारम्भाश्च ये केचिद्वथादानानि यानि च / भावतो गुणतश्चैव योनितश्चैव तत्त्वतः / वृथाभक्षणमित्येतत्तामसं वृत्तमिष्यते // 19 सर्वमेतत्तमो विप्राः कीर्तितं वो यथाविधि // 34 अतिवादोऽतितिक्षा च मात्सर्यमतिमानिता। को न्वेतदुध्यते साधु को न्वेतत्साधु पश्यति / भश्रधानता चैव तामसं वृत्तमिष्यते // 20 अतत्त्वे तत्त्वदर्शी यस्तमंसस्तत्त्वलक्षणम् // 35 एवंविधास्तु ये केचिल्लोकेऽस्मिन्पापकर्मिणः / तमोगुणा यो बहुधा प्रकीर्तिता मनुष्या भिन्नमर्यादाः सर्वे ते तामसा जनाः॥२१ ____ यथावदुक्तं च तमः परावरम् / तेषां योनि प्रवक्ष्यामि नियतां पापकर्मणाम् / नरो हि यो वेद गुणानिमान्सदा अवारियभावाय तिर्यडिरयगामिनः // 22 ___ स तामसैः सर्वगुणैः प्रमुच्यते // 36 स्थावराणि च भूतानि पशवो वाहनानि च / इति श्रीमहाभारते आश्वमेधिकपर्वणि क्रव्यादा दन्दशूकाश्च कृमिकीटविहंगमाः // 23 षत्रिंशोऽध्यायः॥ 36 // अण्डजा जन्तवो ये च सर्वे चापि चतुष्पदाः / उन्मत्ता बधिरा मूका ये चान्ये पापरोगिणः // 24 ब्रह्मोवाच / मनास्तमसि दुर्वृत्ताः स्वकर्मकृतलक्षणाः / रजोऽहं वः प्रवक्ष्यामि याथातथ्येन सत्तमाः / अवाक्स्रोतस इत्येते मनास्तमसि तामसाः // 25 निबोधत महाभागा गुणवृत्तं च सर्वशः // 1 तेषामुत्कर्षमुद्रेकं वक्ष्याम्यहमतः परम् / संघातो रूपमायासः सुखदुःखे हिमातपौ। यथा ते सुकृताल्लोकालभन्ते पुण्यकर्मिणः // 26 ऐश्वर्य विग्रहः संधिर्हेतुवादोऽरतिः क्षमा // 2 अन्यथा प्रतिपन्नास्तु विवृद्धा ये च कर्मसु। बलं शौर्य मदो रोषो व्यायामकलहावपि / स्वकर्मनिरतानां च ब्राह्मणानां शुभैषिणाम् // 27 ईयेप्सा पैशुनं युद्धं ममत्वं परिपालनम् // 3 संस्कारेणोलमायान्ति यतमानाः सलोकताम् / वधबन्धपरिक्लेशाः क्रयो विक्रय एव च / स्वगं गच्छन्ति देवानामित्येषा वैदिकी श्रुतिः॥२८ निकृन्त छिन्धि भिन्धीति परमर्मावकर्तनम् // 4 अन्यथा प्रतिपन्नास्तु विवृद्धाः स्वेषु कर्मसु / उग्रं दारुणमाक्रोशः परवित्तानुशासनम् / पुनरावृत्तिधर्माणस्ते भवन्तीह मानुषाः // 29 लोकचिन्ता विचिन्ता च मत्सरः परिभाषणम् // 5 पापयोनि समापन्नाश्चण्डाला मूकचूचुकाः / / मृषावादो मृषादानं विकल्पः परिभाषणम् / वर्णान्पर्यायशश्चापि प्राप्नुवन्त्युत्तरोत्तरम् / / 30 निन्दा स्तुतिः प्रशंसा च प्रतापः परितर्पणम् // 6 शूद्रयोनिमतिक्रम्य ये चान्ये तामसा गुणाः / परिचर्या च शुश्रूषा सेवा तृष्णा व्यपाश्रयः / स्रोतोमध्ये समागम्य वर्तन्ते तामसे गुणे // 31 / व्यहोऽनयः प्रमादश्च परितापः परिग्रहः // 7 अभिषङ्गस्तु कामेषु महामोह इति स्मृतः।। संस्कारा ये च लोकेऽस्मिन्प्रवर्तन्ते पृथक्पृथक् / ऋषयो मुनयो देवा मुह्यन्त्यत्र सुखेप्सवः // 32 / नृषु नारीषु भूतेषु द्रव्येषु शरणेषु च // 8 - 2791 -