________________ 14. 10. 36] महाभारते [14. 12.4 मनश्चके तेन वित्तेन यष्टुं व्याप्ते ज्योतिषि वृत्रेण रूपेऽथ विषये हृते। .. ततोऽमात्यैर्मत्रयामास भूयः // 36 शतक्रतुरभिक्रुद्धस्तत्र वनमवासृजत् // 12 इति श्रीमहाभारते आश्वमेधिकपर्वणि स वध्यमानो वज्रेण सुभृशं भूरितेजसा / दशमोऽध्यायः // 10 // विवेश सहसा वायु जग्राह विषयं ततः // 13 व्याप्ते वायौ तु वृत्रेण स्पर्शेऽथ विषये हृते / वैशंपायन उवाच / शतक्रतुरभिक्रुद्धस्तत्र वनमवासृजत् // 14 इत्युक्ते नृपतौ तस्मिन्व्यासेनाद्भुतकर्मणा / स वध्यमानो वज्रेण तस्मिन्नमिततेजसा। वासुदेवो महातेजास्ततो वचनमाददे // 1 आकाशमभिदुद्राव जग्राह विषयं ततः // 15 तं नृपं दीनमनसं निहतज्ञातिबान्धवम् / आकाशे वृत्रभूते च शब्दे च विषये हृते / उपप्लुतमिवादित्यं सधममिव पाबकम् // 2 शतक्रतुरभिक्रुद्धस्तत्र वनमवासृजत् / / 16 . . ' निर्विण्णमनसं पार्थ ज्ञात्वा वृष्णिकुलोद्भवः / स वध्यमानो वशेण तस्मिन्नमिततेजसा / आश्वासयन्धर्मसुतं प्रवक्तुमुपचक्रमे // 3 विवेश सहसा शक्रं जग्राह विषयं ततः / / 17 वासुदेव उवाच / तस्य वृत्रगृहीतस्य मोहः समभवन्महान् / सर्व जि_ मृत्युपदमार्जवं ब्रह्मणः पदम् / रथंतरेण तं तात वसिष्ठः प्रत्यबोधयत् // 18 एतावाञानविषयः किं प्रलापः करिष्यति // 4 ततो वृत्रं शरीरस्थं जघान भरतर्षभ / नैव ते निष्ठितं कर्म नैव ते शत्रवो जिताः / शतक्रतुरदृश्येन वज्रणेतीह नः श्रुतम् // 19 कथं शत्रु शरीरस्थमात्मानं नावबुध्यसे / / 5 इदं धर्मरहस्यं च शक्रेणोक्तं महर्षिषु / अत्र ते वर्तयिष्यामि यथाधर्म यथाश्रुतम् / ऋषिभिश्च मम प्रोक्तं तन्निबोध नराधिप / 20 इन्द्रस्य सह वृत्रेण यथा युद्धमवर्तत / / 6 इति श्रीमहाभारते आश्वमेधिकपर्वणि वृत्रेण पृथिवी व्याप्ता पुरा किल नराधिप / एकादशोऽध्यायः॥११॥ दृष्ट्वा स पृथिवीं व्याप्तां गन्धस्य विषये हृते / धराहरणदुर्गन्धो विषयः समपद्यत / / 7 वासुदेव उवाच / शतक्रतुश्चुकोपाथ गन्धस्य विषये हृते / द्विविधो जायते व्याधिः शारीरो मानसस्तथा / वृत्रस्य स ततः क्रुद्धो वज्रं घोरमवासृजत् / / 8 परस्परं तयोर्जन्म निर्द्वद्वं नोपलभ्यते // 1 स वध्यमानो वत्रेण पृथिव्यां भूरितेजसा / शरीरे जायते ब्याधिः शारीरो नात्र संशयः / विवेश सहसैवापो जग्राह विषयं ततः // 9 मानसो जायते व्याधिर्मनस्येवेति निश्चयः // 2 व्याप्तास्वथासु वृत्रेण रसे च विषये हृते। शीतोष्णे चैव वायुश्च गुणा राजशरीरजाः / शतक्रतुरभिक्रुद्धस्तासु वन्नमवासृजत् / / 10 तेषां गुणानां साम्यं चेत्तदाहुः स्वस्थलक्षणम् / स वध्यमानो वज्रेण सलिले भूरितेजसा। उष्णेन बाध्यते शीतं शीतेनोष्णं च बाध्यते // 3 विवेश सहसा ज्योतिर्जग्राह विषयं ततः / / 11 / सत्त्वं रजस्तमश्चेति त्रयस्त्वात्मगुणाः स्मृताः / -2764 - 12