Mahabharat Samhita Part 04

SR No.: 004324
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1975
Total Pages: 846
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 263

13. 148. 36] अनुशासनपर्व [13. 150.9 अर्चदेवानदम्भेन सेवेतामायया गुरून् / अहिंसया च दीर्घायुरिति प्राहुर्मनीषिणः // 11 निधिं निदध्यात्पारत्र्यं यात्रार्थ दानशब्दितम् // 36 तस्माद्दद्यान्न याचेत पूजयेद्धार्मिकानपि / इति श्रीमहाभारते भनुशासनपर्वणि स्वाभाषी प्रियकृच्छुद्धः सर्वसत्त्वाविहिंसकः // 12 अष्टचत्वारिंशदधिकशततमोऽध्यायः॥ 148 // यदा प्रमाणप्रभवः स्वभावश्च सुखासुखे। मशकीटपिपीलानां स्थिरो भव युधिष्ठिर // 13 युधिष्ठिर उवाच / इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि नाभागधेयः प्राप्नोति धनं सुबलवानपि / एकोनपञ्चाशधिकशततमोऽध्यायः // 149 // 150 भागधेयान्वितस्त्वर्थान्कृशो बालश्च विन्दति // 1 भीष्म उवाच। नालाभकाले लभते प्रयत्नेऽपि कृते सति / लाभकालेऽप्रयत्नेन लभते विपुलं धनम्। कार्यते यच्च क्रियते सच्चासच्च कृतं ततः / तत्राश्वसीत सत्कृत्वा असत्कृत्वा न विश्वसेत् // 1 कृतयत्नाफलाश्चैव दृश्यन्ते शतशो नराः // 2 यदि यत्नो भवेन्मर्त्यः स सर्व फलमाप्नुयात् / काल एवात्र कालेन निग्रहानुग्रही ददत् / नालभ्यं चोपलभ्येत नृणां भरतसत्तम / 3 बुद्धिमाविश्य भूतानां धर्मार्थेषु प्रवर्तते // 2 यदा प्रयत्नं कृतवान्दृश्यते ह्यफलो नरः / यदा त्वस्य भवेद्बुद्धिर्धा चार्थप्रदर्शिनी / मार्गन्नयशतैरर्थानमार्गश्चापरः सुखी // 4 तदाश्वसीत धर्मात्मादृढबुद्धिर्न विश्वसेत् // 3 अकार्यमसकृत्कृत्वा दृश्यन्ते ह्यधना नराः / एतावन्मात्रमेतद्धि भूतानां प्राज्ञलक्षणम् / धनयुक्तास्त्वधर्मस्था दृश्यन्ते चापरे जनाः // 5 कालयुक्तोऽप्युभयविच्छेषमर्थ समाचरेत // 4 अधीत्य नीतिं यस्माञ्च नीतियुक्तो न दृश्यते / यथा ह्यपस्थितैश्वर्याः पूजयन्ते नरा नरान् / अनभिज्ञश्च साचिव्यं गमितः केन हेतुना / एवमेवात्मनात्मानं पूजयन्तीह धार्मिकाः // 5 न ह्यधर्मतया धर्म दद्यात्कालः कथंचन / विद्यायुक्तो ह्यविद्यश्च धनवान्दुर्गतस्तथा // 6 यदि विद्यामुपाश्रित्य नरः सुखमवाप्नुयात् / तस्माद्विशुद्धमात्मानं जानीयाद्धर्मचारिणम् // 6 न विद्वान्विद्यया हीनं वृत्त्यर्थमुपसंश्रयेत् // 7 स्प्रष्टुमप्यसमर्थो हि ज्वलन्तमिव पावकम् / यथा पिपासां जयति पुरुषः प्राप्य वै जलम् / अधर्मः सततो धर्म कालेन परिरक्षितम् / / 7 दृष्टार्थो विद्ययाप्येवमविद्यां प्रजहेन्नरः // 8 कार्यावेतौ हि कालेन धर्मो हि विजयावहः / त्रयाणामपि लोकानामालोककरणो भवेत् // 8 नाप्राप्तकालो म्रियते विद्धः शरशतैरपि / तृणाग्रेणापि संस्पृष्टः प्राप्तकालो न जीवति // 9 तत्र कश्चिन्नयेत्प्राज्ञो गृहीत्वैव करे नरम् / भीष्म उवाच / उह्यमानः स धर्मेण धर्मे बहुभयच्छले // 9 ईहमानः समारम्भान्यदि नासादयेद्धनम् / इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि पञ्चाशदधिकशततमोऽध्यायः // 150 // उग्रं तपः समारोहेन ह्यनुप्तं प्ररोहति // 10 दानेन भोगी भवति मेधावी वृद्धसेवया / -2743 -