________________ 13. 151. 1 ] महाभारते [ 13. 151. 22 151 सिन्धुश्च देविका चैव पुष्करं तीर्थमेव च // 1 // युधिष्ठिर उवाच / गङ्गा महानदी चैव कपिला नर्मदा तथा। किं श्रेयः पुरुषस्येह किं कुर्वन्सुखमेधते / कम्पुना च विशल्या च करतोयाम्बुवाहिनी // 11 विपाप्मा च भवेत्केन किं वा कल्मषनाशनम् // 1 सरयूगण्डकी चैव लोहित्यश्च महानदः। भीष्म उवाच / ताम्रारुणा वेत्रवती पर्णाशा गौतमी तथा // 16 अयं दैवतवंशो वै ऋषिवंशसमन्वितः / गोदावरी च वेण्णा च कृष्णवेणा तथाद्रिजा / द्विसंध्यं पठितः पुत्र कल्मषापहरः परः // 2 दृषद्वती च कावेरी वंक्षुर्मन्दाकिनी तथा // 17 देवासुरगुरुर्देवः सर्वभूतनमस्कृतः / / प्रयागं च प्रभासं च पुण्यं नैमिषमेव च / अचिन्त्योऽथाप्यनिर्देश्यः सर्वप्राणो ह्ययोनिजः // 3 तच्च विश्वेश्वरस्थानं यत्र तद्विमलं सरः // 18 पितामहो जगन्नाथः सावित्री ब्रह्मणः सती। पुण्यतीथैश्च कलिलं कुरुक्षेत्रं प्रकीर्तितम् / वेदभूरथ कर्ता च विष्णुर्नारायणः प्रभुः // 4 सिन्धूत्तमं तपोदानं जम्बूमार्गमथापि च // 19 उमापतिर्विरूपाक्षः स्कन्दः सेनापतिस्तथा। हिरण्वती वितस्ता च तथैवेक्षुमती नदी। विशाखो हुतभुग्वायुश्चन्द्रादित्यौ प्रभाकरौ // 5 वेदस्मृतिर्वैदसिनी मलवासाश्च नद्यपि // 20 शक्रः शचीपतिर्देवो यमो धूमोर्णया सह / भूमिभागास्तथा पुण्या गङ्गाद्वारमथापि च / वरुणः सह गौर्या च सह ऋद्ध्या धनेश्वरः // 6 ऋषिकुल्यास्तथा मेध्या नदी चित्रपथा तथा // 2 // सौम्या गौः सुरभिर्देवी विश्रवाश्च महानृषिः / कौशिकी यमुना सीता तथा चर्मण्वती नदी / षट्कालः सांगरो गङ्गा स्रवन्त्योऽथ मरुद्गणाः / / 7 नदी भीमरथी चैव बाहुदा च महानदी / वालखिल्यास्तपःसिद्धाः कृष्णद्वैपायनस्तथा / महेन्द्रवाणी त्रिदिवा नीलिका च सरस्वती // 2H नारदः पर्वतश्चैव विश्वावसुर्हहाहुहूः / / 8 नन्दा चापरनन्दा च तथा तीर्थ महाह्रदम् / तुम्बरश्चित्रसेनश्च देवदूतश्च विश्रुतः / गयाथ फल्गुतीथं च धर्मारण्यं सुरैर्वृतम् / / 23 देवकन्या महाभागा दिव्याश्चाप्सरसां गणाः // 9 तथा देवनदी पुण्या सरश्च ब्रह्मनिर्मितम् / उर्वशी मेनका रम्भा मिश्रकेशी अलम्बुषा। पुण्यं त्रिलोकविख्यातं सर्वपापहरं शिवम् / / 24 विश्वाची च घृताची च पश्चचूडा तिलोत्तमा / / 10 हिमवान्पर्वतश्चैव दिव्यौषधिसमन्वितः / आदित्या वसवो रुद्राः साश्विनः पितरोऽपि च। विन्ध्यो धातुविचित्राङ्गस्तीर्थवानौपधान्वितः // 2 धर्मः सत्यं तपो दीक्षा व्यवसायः पितामहः॥११ मेरुर्महेन्द्रो मलयः श्वेतश्च रजताचितः / शर्यो दिवसाश्चैव मारीचः कश्यपस्तथा / शृङ्गवान्मन्दरो नीलो निषधो दर्दुरस्तथा // 26 शुक्रो बृहस्पति मो बुधो राहुः शनैश्चरः // 12 / चित्रकूटोऽञ्जनाभश्च पर्वतो गन्धमादनः / नक्षत्राण्यतवश्चैव मासाः संध्याः सवत्सराः / पुण्यः सोमगिरिश्चैव तथैवान्ये महीधराः / वैनतेयाः समुद्राश्च कद्रुजाः पन्नगास्तथा / / 13 दिशश्च विदिशश्चैव क्षितिः सर्वे महीरुहाः // 2 // शतश्च विपाशा च चन्द्रभागा सरस्वती। विश्वेदेवा नभश्चैव नक्षत्राणि ग्रहास्तथा / -2744