________________ 13. 132. 1] अनुशासनपर्व [ 13 132. 27 132 यतेन्द्रियाः शीलपरास्ते नराः स्वर्गगामिनः // 14 उमोवाच / एष देवकृतो मार्गः सेवितव्यः सदा नरैः।। भगवन्सर्वभूतेश सुरासुरनमस्कृत / अकषायकृतश्चैव मार्गः सेव्यः सदा बुधैः // 15 धर्माधर्मे नृणां देव ब्रूहि मे संशयं विभो // 1 दानधर्मतपोयुक्तः शीलशौचदयात्मकः / कर्मणा मनसा वाचा त्रिविधं हि नरः सदा / वृत्त्यर्थं धर्महेतोर्वा सेवितव्यः सदा नरैः।। बध्यते बन्धनः पाशैर्मुच्यतेऽप्यथ वा पुनः // 2 स्वर्गवासमभीप्सद्भिर्न सेव्यस्त्वत उत्तरः // 16 केन शीलेन वा देव कर्मणा कीदृशेन वा। उमोवाच / समाचारैर्गुणैर्वाक्यैः स्वर्ग यान्तीह मानवाः // 3 वाचाथ बध्यते येन मुच्यतेऽप्यथ वा पुनः / ___ महेश्वर उवाच। तानि कर्माणि मे देव वद भूतपतेऽनघ // 17 देवि धर्मार्थतत्त्वज्ञे सत्यनित्ये दमे रते। महेश्वर उवाच / सर्वप्राणिहितः प्रश्नः श्रूयतां बुद्धिवर्धनः // 4 आत्महेतोः परार्थे वा नर्महास्याश्रयात्तथा। सत्यधर्मरताः सन्तः सर्वलिप्साविवर्जिताः। . ये मृषा न वदन्तीह ते नराः स्वर्गगामिनः // 18 नाधर्मेण न धर्मेण बध्यन्ते छिन्नसंशयाः / / 5 / / वृत्त्यर्थं धर्महेतोर्वा कामकारात्तथैव च। प्रलयोत्पत्तितत्त्वज्ञाः सर्वज्ञाः समदर्शिनः / अनृतं ये न भाषन्ते ते नराः स्वर्गगामिनः // 19 वीतरागा विमुच्यन्ते पुरुषाः सर्वबन्धनैः / / 6 श्लक्ष्णां वाणी निराबाधां मधुरां पापवर्जिताम् / कर्मणा मनसा वाचा ये न हिंसन्ति किंचन / स्वागतेनाभिभाषन्ते ते नराः स्वर्गगामिनः // 20 ये न सज्जन्ति कस्मिंश्चिद्वध्यन्ते ते न कर्मभिः // 7 कटुकां ये न भाषन्ते परुषां निष्ठुरां गिरम् / प्राणातिपाताद्विरताः शीलवन्तो दयान्विताः / / अपैशुन्यरताः सन्तस्ते नराः स्वर्गगामिनः // 21 तुल्यद्वेष्यप्रिया दान्ता मुच्यन्ते कर्मबन्धनैः // 8 पिशुनां ये न भाषन्ते मित्रभेदकरी गिरम् / सर्वभूतदयावन्तो विश्वास्याः सर्वजन्तुषु / ऋतां मैत्री प्रभाषन्ते ते नराः स्वर्गगामिनः / / 22 त्यक्तहिंसासमाचारास्ते नराः स्वर्गगामिनः // 9 वर्जयन्ति सदा सूच्यं परद्रोहं च मानवाः / परस्वे निर्ममा नित्यं परदारविवर्जकाः / सर्वभूतसमा दान्तास्ते नराः स्वर्गगामिनः // 23 धर्मलब्धार्थभोक्तारस्ते नराः स्वर्गगामिनः // 10 शठप्रलापाद्विरता विरुद्धपरिवर्जकाः / मातृवत्स्वसवञ्चैव नित्यं दुहितृवच्च ये / सौम्यप्रलापिनो नित्यं ते नराः स्वर्गगामिनः // 24 परदारेषु वर्तन्ते ते नराः स्वर्गगामिनः // 11 न कोपाढ्याहरन्ते ये वाचं हृदयदारणीम् / स्तैन्यान्निवृत्ताः सततं संतुष्टाः स्वधनेन च / सान्त्वं वदन्ति क्रुद्धापि ते नराः स्वर्गगामिनः // 25 खभाग्यान्युपजीवन्ति ते नराः स्वर्गगामिनः // 12 एप वाणीकृतो देवि धर्मः सेव्यः सदा नरैः। खदारनिरता ये च ऋतुकालाभिगामिनः / शुभः सत्यगुणो नित्यं वर्जनीया मृषा बुधैः // 26 अग्राम्यसुखभोगाश्च ते नराः स्वर्गगामिनः // 13 उमोवाच / परदारेषु ये नित्यं चारित्रावृतलोचनाः। | मनसा बध्यते येन कर्मणा पुरुषः सदा / - 2715 -