Mahabharat Samhita Part 04

SR No.: 004324
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1975
Total Pages: 846
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 229

13. 129. 41 अनुशासनपर्व [ 13. 129. 33 इमे तु लोकधर्मार्थ त्रयः सृष्टाः स्वयंभुवा। एकनांशेन धर्मार्थश्चर्तव्यो भूतिमिच्छता। पृथिव्याः सर्जने नित्यं सृष्टास्तानपि मे शृणु // 4 एकेनांशेन कामार्थ एकमंशं विवर्धयेत् / / 19 वेदोक्तः परमो धर्मः स्मृतिशास्त्रगतोऽपरः / निवृत्तिलक्षणस्त्वन्यो धर्मो मोक्ष इति स्मृतः / शिष्टाचीर्णः परः प्रोक्तस्त्रयो धर्माः सनातनाः॥ 5 तस्य वृत्तिं प्रवक्ष्यामि शृणु मे देवि तत्त्वतः // 20 विद्यो ब्राह्मणो विद्वान्न चाध्ययनजीवनः। सर्वभूतदया धर्मो न चैकग्रामवासिता / त्रिकर्मा त्रिपरिक्रान्तो मैत्र एष स्मृतो द्विजः // 6 आशापाशविमोक्षश्च शस्यते मोक्षकाविणाम् / / 21 पडिमानि तु कर्माणि प्रोवाच भुवनेश्वरः / न कुण्ड्यां नोदके सङ्गो न वाससि न चासने / वृत्त्यर्थं ब्राह्मणानां वै शृणु तानि समाहिता / / 7 न त्रिदण्डे न शयने नाग्नौ न शरणालये // 22 यजनं याजनं चैव तथा दानप्रतिग्रहौ। अध्यात्मगतचित्तो यस्तन्मनास्तत्परायणः / अध्यापनमधीतं च षट्कर्मा धर्मभारिद्वजः // 8 युक्तो योगं प्रति सदा प्रतिसंख्यानमेव च // 23 नित्यस्वाध्यायता धर्मो धर्मो यज्ञः सनातनः / वृक्षमूलशयो नित्यं शून्यागारनिवेशनः / दानं प्रशस्यते चास्य यथाशक्ति यथाविधि // 9 नदीपुलिनशायी च नदीतीररतिश्च यः // 24 अयं तु परमो धर्मः प्रवृत्तः सत्सु नित्यशः / विमुक्तः सर्वसङ्गेषु स्नेहबन्धेषु च द्विजः / गृहस्थता विशुद्धानां धर्मस्य निचयो महान् / / 10 आत्मन्येवात्मनो भावं समासज्याटति द्विजः // 25 पञ्चयज्ञविशुद्धात्मा सत्यवागनसूयकः / स्थाणुभूतो निराहारो मोक्षदृष्टेन कर्मणा / दाता ब्राह्मणसत्कर्ता सुसं मृष्टनिवेशनः // 11 परिव्रजति यो युक्तस्तस्य धर्मः सनातनः // 26 अमानी च सदाजिह्मः स्निग्धवाणीप्रदस्तथा / न चैकत्र चिरासक्तो न चैकग्रामगोचरः / अतिथ्यभ्यागतरतिः शेषान्नकतभोजनः // 12 युक्तो ह्यटति निर्मुक्तो न चैकपुलिनेशयः // 27 पाद्यमयं यथान्यायमासनं शयनं तथा / एष मोक्षविदां धर्मो वेदोक्तः सत्पथः सताम् / दीपं प्रतिश्रयं चापि यो ददाति स धार्मिकः // 13 यो मार्गमनुयातीमं पदं तस्य न विद्यते // 28 प्रातस्त्थाय चाचम्य भोजनेनोपमत्रय च / चतुर्विधा भिक्षवस्ते कुटीचरकृतोदकः / सत्कृत्यानुव्रजेद्यश्च तस्य धर्मः सनातनः // 14 हंसः परमहंसश्च यो यः पश्चात्स उत्तमः / / 29 सर्वातिथ्यं त्रिवर्गस्य यथाशक्ति दिवानिशम् / अतः परतरं नास्ति नाधरं न तिरोऽग्रतः / शुद्रधर्मः समाख्यातस्त्रिवर्णपरिचारणम् / / 15 अदुःखमसुखं सौम्यमजरामरमव्ययम् // 30 प्रवृत्तिलक्षणो धर्मो गृहस्थेषु विधीयते / उमोवाच। तमहं कीर्तयिष्यामि सर्वभूतहितं शुभम् // 16 गार्हस्थ्यो मोक्षधर्मश्च सजनाचरितरत्वया / दातव्यमसकृच्छक्त्या यष्टव्यमसकृत्तथा / भाषितो मर्त्यलोकस्य मार्ग: श्रेयस्करो महान् // 31 पुष्टिकर्मविधानं च कर्तव्यं भूतिमिच्छता // 17 ऋषिधर्म तु धर्मज्ञ श्रोतुमिच्छाम्यनुत्तमम् / धर्मेणार्थः समाहार्यो धर्मलब्धं त्रिधा धनम् / स्पृहा भवति मे नित्यं तपोवननिवासिषु // 32 कर्तव्यं धर्मपरमं मानवेन प्रयत्नतः / / 58 आज्यधूमोद्भवो गन्धो रुणद्धीव तपोवनम् / -2709 -