________________ 13. 128. 12] अनुशासनपर्व [13. 128. 36 ततोऽहं लोकगुरुणा शमं नीतोऽर्थवेदिना / वाग्भिर्ऋग्भूषितार्थाभिः स्तवैश्वार्थविदां वर // 24 वृषं चेमं ध्वजार्थं मे ददौ वाहनमेव च // 12 महेश्वर उवाच। उमोवाच / आहिंसा सत्यवचनं सर्वभूतानुकम्पनम् / निवासा बहुरूपास्ते विश्वरूपगुणान्विताः / शमो दानं यथाशक्ति गार्हस्थ्यो धर्म उत्तमः // 25 तांश्च संत्यज्य भगवश्मशाने रमसे कथम् // 13 परदारेष्वसंकल्पो न्यासस्त्रीपरिरक्षणम् / केशास्थिकलिले भीमे कपाटघटसंकुले / अदत्तादानविरमो मधुमांसस्य वर्जनम् // 26 गृध्रगोमायुकलिले चिताग्निशतसंकुले // 14 . एष पञ्चविधो धर्मो वहुशाखः सुखोदयः / अशुचौ मांसकलिले वसाशोणितकर्दमे / देहिभिर्धर्मपरमैः कर्तव्यो धर्मसंचयः // 27 विनिकीर्णामिषचये शिवानादविनादिते // 15 उमोवाच / महेश्वर उवाच / भगवन्संशयं पृष्टस्तं मे व्याख्यातुमर्हसि / मेध्यान्वेषी महीं कृत्स्नां विचरामि निशास्वहम् / चातुर्वर्ण्यस्य यो धर्मः स्वे स्वे वर्णे गुणावहः // 28 न च मेध्यतरं किंचिच्छशानादिह विद्यते // 16 ब्राह्मणे कीदृशो धर्मः क्षत्रिये कीदृशो भवेत् / तेन मे सर्ववासानां श्मशाने रमते मनः / वैश्ये किंलक्षणो धर्मः शद्रे किंलक्षणो भवेत् // 29 न्यग्रोधशाखासंछन्ने निर्भुक्तस्रग्विभूषिते // 17 ___ महेश्वर उवाच / तत्र चैव रमन्ते मे भूतसंघाः शुभानने / न्यायतस्ते महाभागे संशयः समुदीरितः / न च भूतगणैर्देवि विनाहं वस्तुमुत्सहे / / 18 भूमिदेवा महाभागाः सदा लोके द्विजातयः // 30 एष वासो हि मे मेध्यः स्वर्गीयश्च मतो हि मे। उपवासः सदा धर्मो ब्राह्मणस्य न संशयः / पुण्यः परमकश्चैव मेध्यकामैरुपास्यते // 19 स हि धर्मार्थमुत्पन्नो ब्रह्मभूयाय कल्पते // 31 . उमोवाच / तस्य धर्मक्रिया देवि व्रतचर्या च न्यायतः / भगवन्सर्वभूतेश सर्वधर्मभृतां वर / तथोपनयनं चैव द्विजायैवोपपद्यते // 32 पिनाकपाणे वरद संशयो मे महानयम् // 20 गुरुदैवतपूजार्थं स्वाध्यायाभ्यसनात्मकः / अयं मुनिगणः सर्वस्तपस्तप इति प्रभो। देहिभिर्धर्मपरमैश्चर्तव्यो धर्मसंभवः // 33 तपोन्वेषकरो लोके भ्रमते विविधाकृतिः // 21 उमोवाच / अस्य चैवर्षिसंघस्य मम च प्रियकाम्यया। भगवन्संशयो मेऽत्र तं मे व्याख्यातुमर्हसि / एतं ममेह संदेहं वक्तुमर्हस्परिंदम / / 22 चातुर्वर्ण्यस्य धर्म हि नैपुण्येन प्रकीर्तय // 34 धर्मः किंलक्षणः प्रोक्तः कथं वाचरितुं नरैः। महेश्वर उवाच / शक्यो धर्ममविन्दद्भिर्धर्मज्ञ वद मे प्रभो // 23 रहस्यश्रवणं धर्मो वेदव्रतनिषेवणम् / नारद उवाच / व्रतचर्यापरो धर्मो गुरुपादप्रसादनम् // 35 ततो मुनिगणः सर्वस्तां देवीं प्रत्यपूजयत् / भैक्षचर्यापरो धर्मो धर्मो नित्योपवासिता / -407 -