Mahabharat Samhita Part 04

SR No.: 004324
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1975
Total Pages: 846
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 196

13. 107. 143] महाभारते [ 13. 108. 19 पञ्चमे दिवसे नारी षष्ठेऽहनि पुमान्भवेत् / अथ यो विनिकुर्वीत ज्येष्ठो भ्राता यवीयसः / एतेन विधिना पत्नीमुपगच्छेत पण्डितः // 143 अज्येष्ठः स्यादभागश्च नियम्यो राजभिश्च सः // 7 ज्ञातिसंबन्धिमित्राणि पूजनीयानि नित्यशः / निकृती हि नरो लोकान्पापान्गच्छत्यसंशयम् / यष्टव्यं च यथाशक्ति यज्ञैर्विविधदक्षिणैः / विदुलस्येव तत्पुष्पं मोघं जनयितुः स्मृतम् // 8 भतऊर्ध्वमरण्यं च सेवितव्यं नराधिप // 144 सर्वानर्थः कुले यत्र जायते पापपूरुषः / एष ते लक्षणोदेश आयुष्याणां प्रकीर्तितः / अकीर्तिं जनयत्येव कीर्तिमन्तर्दधाति च // 9 शेषविद्यवृद्धेभ्यः प्रत्याहार्यो युधिष्ठिर // 145 सर्वे चापि विकर्मस्था भागं नाईन्ति सोदराः / भाचारो भूतिजनन आचारः कीर्तिवर्धनः / नाप्रदाय कनिष्ठेभ्यो ज्येष्ठः कुर्वीत यौतकम् // 10 भाचाराद्वर्धते ह्यायुराचारो हन्त्यलक्षणम् // 146 अनुजं हि पितुर्दायो जङ्घाश्रमफलोऽध्वगः / भागमानां हि सर्वेषामाचारः श्रेष्ठ उच्यते / स्वयमीहितलब्धं तु नाकामो दातुमर्हति // 11 आचारप्रभवो धर्मो धर्मादायुर्विवर्धते // 147 भ्रातृणामविभक्तानामुत्थानमपि चेत्सह / एतद्यशस्यमायुष्यं स्वयं स्वस्त्ययनं महत् / न पुत्रभागं विषमं पिता दद्यात्कथंचन // 12 अनुकम्पता सर्ववर्णान्ब्रह्मणा समुदाहृतम् // 148 न ज्येष्ठानवमन्येत दुष्कृतः सुकृतोऽपि वा। इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि यदि स्त्री यद्यवरजः श्रेयः पश्येत्तथाचरेत् / सप्ताधिकशततमोऽध्यायः॥ 107 // धर्म हि श्रेय इत्याहुरिति धर्मविदो विदुः / / 13 दशाचार्यानुपाध्याय उपाध्यायान्पिता दश / युधिष्ठिर उवाच / दश चैव पितॄन्माता सर्वां वा पृथिवीमपि // 14 यथा ज्येष्ठः कनिष्ठेषु वर्तते भरतर्षभ / गौरवेणाभिभवति नास्ति मातृसमो गुरुः / / कनिष्ठाश्च यथा ज्येष्ठे वर्तेरस्तद्रवीहि मे // 1 माता गरीयसी यच्च तेनैतां मन्यते जनः // 15 भीष्म उवाच / ज्येष्ठो भ्राता पितृसमो मृते पितरि भारत / ज्येष्ठवत्तात वर्तस्व ज्येष्ठो हि सततं भवान् / स ह्येषां वृत्तिदाता स्यात्स चैतान्परिपालयेत् // 16 गुरोर्गरीयसी वृत्तिर्या चेच्छिष्यस्य भारत // 2 कनिष्ठास्तं नमस्येरन्सर्वे छन्दानुवर्तिनः / न गुरावकृतप्रज्ञे शक्यं शिष्येण वर्जितुम् / तमेव चोपजीवेरन्यथैव पितरं तथा // 17 गुरोहिं दीर्घदर्शित्वं यत्तच्छिष्यस्य भारत // 3 शरीरमेतौ सृजतः पिता माता च भारत / अन्धः स्यादन्धवेलायां जडः स्यादपि वा बुधः / आचार्यशास्ता या जातिः सा सत्या साजरामरा॥ परिहारेण तद्भूयाद्यस्तेषां स्याद्व्यतिक्रमः // 4 ज्येष्ठा मातृसमा चापि भगिनी भरतर्षभ। प्रत्यक्षं भिन्नहृदया भेदयेयुः कृतं नराः। भ्रातुर्भार्या च तद्वत्स्याद्यस्या बाल्ये स्तनं पिबेत् / / श्रियाभितप्ताः कौन्तेय भेदकामास्तथारयः // 5 ___ इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि ज्येष्ठः कुलं वर्धयति विनाशयति वा पुनः / अष्टोत्तरशततमोऽध्यायः // 108 // हन्ति सर्वमपि ज्येष्ठः कुलं यत्रावजायते // 6 / -2676 -