________________ 13. 84. 11] महाभारते [ 13. 84. 38 रुद्रस्य तेजः प्रस्कन्नमग्नौ निपतितं च तत् // 11 तत्रैनमभिगच्छध्वं कार्य वो यदि वह्निना // 25 तत्तेजोऽग्निर्महद्भूतं द्वितीयमिव पावकम् / गम्यतां साधयिष्यामो वयं ह्यग्निभयात्सुराः / वधार्थ देवशत्रूणां गङ्गायां जनयिष्यति / / 12 एतावदुक्त्वा मण्डूकस्त्वरितो जलमाविशत् // 26 स तु नावाप तं शापं नष्टः स हुतभुक्तदा।। हुताशनस्तु बुबुधे मण्डूकस्याथ पैशुनम् / तस्माद्वो भयहृद्देवाः समुत्पत्स्यति पावकिः / / 13 शशाप स तमासाद्य न रसान्वेत्स्यसीति वै // 2 // अन्विष्यतां वै ज्वलनस्तथा चाद्य नियुज्यताम्।। तं स संयुज्य शापेन मण्डूकं पावको ययौ / तारकस्य वधोपायः कथितो वै मयानघाः / / 14 अन्यत्र वासाय विभुनं च देवानदर्शयत् // 28 न हि तेजस्विनां शापास्तेजःसु प्रभवन्ति वै / / देवास्त्वनुग्रहं चक्रुर्मण्डूकानां भृगूद्वह / बलान्यतिबलं प्राप्य नबलानि भवन्ति वै॥ 15 यत्तच्छृणु महाबाहो गदतो मम सर्वशः // 29 हन्यादवध्यान्वरदानपि चैव तपस्विनः / देवा ऊचुः। .. संकल्पाभिरुचिः कामः सनातनतमोऽनलः // 16 अग्निशापादजिह्वापि रसज्ञानबहिष्कृताः / / जगत्पतिरनिर्देश्यः सर्वगः सर्वभावनः / सरस्वती बहुविधां यूयमुच्चारयिष्यथ / / 30 हृच्छयः सर्वभूतानां ज्येष्ठो रुद्रादपि प्रभुः // 17 बिलवासगतांश्चैव निरादानानचेतसः। अन्विष्यतां स तु क्षिप्रं तेजोराशिहुताशनः / गतासूनपि वः शुष्कान्भूमिः संधारयिष्यति / स वो मनोगतं कामं देवः संपादयिष्यति // 18 तमोगतायामपि च निशायां विचरिष्यथ // 31 एतद्वाक्यमुपश्रुत्य ततो देवा महात्मनः / इत्युक्त्वा तांस्ततो देवाः पुनरेव महीमिमाम् / जग्मुः संसिद्धसंकल्पाः पर्येषन्तो विभावसुम् // 19 परीयुर्बलनस्यार्थे न चाबिन्दन्हुताशनम् // 32 ततम्रलोक्यमृषयो व्यचिन्वन्त सुरैः सह / अथ तान्द्विरदः कश्चित्सुरेन्द्रद्विरदोपमः / कान्तो दर्शनं वह्नः सर्वे तद्गतमानसाः // 20 अश्वत्थस्थोऽग्निरित्येवं प्राह देवान्भृगूद्वह // 33 परेण तपसा युक्ताः श्रीमन्तो लोकविश्रुताः।। शशाप ज्वलनः सर्वान्द्विरदान्क्रोधमूर्छितः / लोकानन्वचरन्सिद्धाः सर्व एव भृगूढह / प्रतीपा भवतां जिह्वा भवित्रीति भृगूद्वह // 34 नष्टमात्मनि संलीनं नाधिजग्मुर्हताशनम् // 21 इत्युक्त्वा निःसतोऽश्वत्थादग्निर्वारणसूचितः। ततः संजातसंत्रासानग्नेर्दर्शनलालसान् / प्रविवेश शमीगर्भमथ वह्निः सुषुप्सया // 35 जलेचरः क्लान्तमनास्तेजसाग्नेः प्रदीपितः / अनुग्रहं तु नागानां यं चक्रुः शृणु तं प्रभो। उवाच देवान्मण्डूको रसातलतलोत्थितः / / 22 देवा भृगुकुलश्रेष्ठ प्रीताः सत्यपराक्रमाः // 36 रसातलतले देवा वसत्यग्निरिति प्रभो। देवा ऊचुः। संतापादिह संप्राप्तः पावकप्रभवादहम् // 23 प्रतीपया जिह्वयापि सर्वाहारान्करिष्यथ / स संसुप्तो जले देवा भगवान्हव्यवाहनः / वाचं चोच्चारयिष्यध्वमुच्चैरव्यञ्जिताक्षरम् / अपः संसृज्य तेजोभिस्तेन संतापिता वयम् / / 24 इत्युक्त्वा पुनरेवाग्निमनुसर्दिवौकसः // 37 तस्य दर्शनमिष्टं वो यदि देवा विभावसोः / अश्वत्थान्निःसृतश्चाग्निः शमीगर्भगृतस्तदा / -- 2632 -