________________ 13. 50. 21 अनुशासनपर्व [ 18. 51. 2 नहुषस्य च संवादं महर्षेच्यवनस्य च // 2 प्रकीर्य सर्वतः सर्वे जालं चकृषिरे तदा // 16 पुरा महर्षि,यवनो भार्गवो भरतर्षभ / अभीतरूपाः संहृष्टास्तेऽन्योन्यवशवर्तिनः / / उदवासकृतारम्भो बभूव सुमहाव्रतः // 3 बबन्धुस्तत्र मत्स्यांश्च तथान्याञ्जलचारिणः // 17 निहत्य मानं क्रोधं च प्रहर्ष शोकमेव च / तथा मत्स्यैः परिवृतं च्यवनं भृगुनन्दनम् / वर्षाणि द्वादश मुनिर्जलवासे धृतव्रतः // 4 आकर्षन्त महाराज जालेनाथ यदृच्छया // 18 भाइधत्सर्वभूतेषु विस्रम्भं परमं शुभम् / नदीशैवलदिग्धाङ्गं हरिश्मश्रुजटाधरम् / जलेचरेषु सत्त्वेषु शीतरश्मिरिव प्रभुः // 5 लग्गैः शङ्खगणैर्गात्रैः कोष्ठश्चित्ररिवावृतम् // 19 स्थाणुभूतः शुचिर्भूत्वा दैवतेभ्यः प्रणम्य च / तं जालेनोद्धृतं दृष्ट्वा ते तदा वेदपारगम् / गङ्गायमुनयोर्मध्ये जलं संप्रविवेश ह // 6 सर्वे प्राञ्जलयो दाशाः शिरोभिः प्रापतन्भुवि // 20 गङ्गायमुनयोर्वेगं सुमीमं भीमनिःस्वनम् / परिखेदपरित्रासाजालस्याकर्षणेन च / प्रतिजग्राह शिरसा पातवेगसमं जवे // 7 मत्स्या बभूवुपिन्नाः स्थलसंकर्षणेन च // 21 गङ्गा च यमुना चैव सरितश्चानुगास्तयोः / स मुनिस्तत्तदा दृष्ट्वा मत्स्यानां कदनं कृतम् / प्रदक्षिणमूर्षि चक्रुर्न चैनं पर्यपीडयन् / / 8 बभूव कृपयाविष्टो निःश्वसंश्च पुनः पुनः // 22 पन्तर्जले स सुष्वाप काष्ठभूतो महामुनिः / निषादा ऊचुः। ततश्चोर्ध्वस्थितो धीमानभवद्भरतर्षभ // 9 अज्ञानाद्यत्कृतं पापं प्रसादं तत्र नः कुरु / अलौकसां च सत्त्वानां बभूव प्रियदर्शनः / करवाम प्रियं किं ते तन्नो ब्रूहि महामुने / / 23 उपाजिघन्त च तदा मत्स्यास्तं हृष्टमानसाः / भीष्म उवाच / तत्र तस्यासतः कालः समतीतोऽभवन्महान् // 10 | इत्युक्तो मत्स्यमध्यस्थयवनो वाक्यमब्रवीत् / ततः कदाचित्समये कस्मिंश्चिन्मत्स्यजीविनः / यो मेऽद्य परमः कामस्तं शृणुध्वं समाहिताः॥२४ तं देशं समुपाजग्मुर्जालहस्ता महायुते // 11 प्राणोत्सर्ग विक्रयं वा मत्स्यैर्यास्याम्यहं सह / निषादा बहवस्तत्र मत्स्योद्धरणनिश्चिताः / संवासान्नोत्सहे त्यक्तुं सलिलाध्युषितानिमान् // 25 व्यायता बलिनः शूराः सलिलेष्वनिवर्तिनः। इत्युक्तास्ते निषादास्तु सुभृशं भयकम्पिताः / अभ्याययुश्च तं देशं निश्चिता जालकर्मणि // 12 / सर्वे विषण्णवदना नहुषाय न्यवेदयन् // 26 जालं च योजयामासुर्विशेषेण जनाधिप। इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि मत्स्योदकं समासाद्य तदा भरतसत्तम / / 13 पञ्चाशत्तमोऽध्यायः॥५०॥ ततस्ते बहुभिर्योगैः कैवर्ता मत्स्यकाशिणः / गङ्गायमुनयोर्वारि जालैरभ्यकिरंस्ततः / / 14 भीष्म उवाच / जालं सुविततं तेषां नवसूत्रकृतं तथा / नहुषस्तु ततः श्रुत्वा च्यवनं तं तथागतम् / विस्तारायामसंपन्नं यत्तत्र सलिले क्षमम् // 15 / त्वरितः प्रययौ तत्र सहामात्यपुरोहितः // 1 ततस्ते सुमहच्चैव बलवच्च सुवर्तितम् / शौचं कृत्वा यथान्यायं प्राञ्जलिः प्रयतो नृपः / - 2581 -