Mahabharat Samhita Part 04

SR No.: 004324
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1975
Total Pages: 846
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 100

13. 49.7] महाभारते [13. 50.2 वर्णयोश्च द्वयोः स्यातां यौ राजन्यस्य भारत // 7 / शुक्र क्षेत्रं प्रमाणं वा यत्र लक्ष्येत भारत // 19 एको द्विवर्ण एवाथ तथात्रैवोपलक्षितः। भीष्म उवाच / पडपध्वंसजास्ते हि तथैवापसदाशृणु // 8 मातापितृभ्यां संत्यक्तं पथि यं तु प्रलक्षयेत् / चण्डालो व्रात्यवेनौ च ब्राह्मण्यां क्षत्रियासु च / न चास्य मातापितरौ ज्ञायते स हि कृत्रिमः // 20 यैश्यायां चैव शूद्रस्य लक्ष्यन्तेऽपसदात्रयः // 9 अस्वामिकस्य स्वामित्वं यस्मिन्संप्रतिलक्षयेत् / मागधो वामकश्चैव द्वौ वैश्यस्योपलक्षितौ। सवर्णस्तं च पोषेत सवर्णस्तस्य जायते // 21 ब्राह्मण्यां क्षत्रियायां च क्षत्रियस्यैक एव तु // 10 ___ युधिष्ठिर उवाच / ब्राह्मण्यां लक्ष्यते सूत इत्येतेऽपसदाः स्मृताः।। कथमस्य प्रयोक्तव्यः संस्कारः कस्य वा कथम्। पुत्ररेतो न शक्यं हि मिथ्या कर्तुं नराधिप // 11 देया कन्या कथं चेति तन्मे ब्रूहि पितामह // 22 युधिष्ठिर उवाच / भीष्म उवाच / क्षेत्र केचिदेवाहुः सुतं केचित्तु शुक्रजम् / / भात्मवत्तस्य कुर्वीत संस्कारं स्वामिवत्तथा // 23 तुल्यावेतौ सुतौ कस्य तन्मे ब्रूहि पितामह // 12 त्यक्तो मातापितृभ्यां यः सवर्ण प्रतिपद्यते / ___ भीष्म उवाच / तद्गोत्रवर्णतस्तस्य कुर्यात्संस्कारमच्युत // 24 रेतजो वा भवेत्पुत्रस्त्यक्तो वा क्षेत्रजो भवेत् / अथ देया तु कन्या स्यात्तद्वर्णेन युधिष्ठिर / अध्यूढः समयं भित्त्वेत्येतदेव निबोध मे // 13 संस्कर्तुं मातृगोत्रं च मातृवर्णविनिश्चये // 25 युधिष्ठिर उवाच / कानीनाध्यूढजौ चापि विज्ञेयौ पुत्रकिल्बिषौ / रेतोज विद्म वै पुत्र क्षेत्रजस्यागमः कथम् / तावपि स्वाविव सुतौ संस्कार्याविति निश्चयः // 26 अध्यूढं विद्म वै पुत्रं हित्वा च समयं कथम्॥१४ क्षेत्रजो वाप्यपसदो येऽध्यूढास्तेषु चाप्यथ / भीष्म उवाच / आत्मवद्वै प्रयुञ्जीरन्संस्कारं ब्राह्मणादयः / / 2. आत्मजं पुत्रमुत्पाद्य यस्त्यजेत्कारणान्तरे। धर्मशास्त्रेषु वर्णानां निश्चयोऽयं प्रदृश्यते। न तत्र कारणं रेतः स क्षेत्रस्वामिनो भवेत् // 15 एतत्ते सर्वमाख्यातं किं भूयः श्रोतुमिच्छसि // 28 पुत्रकामो हि पुत्रार्थे यां वृणीते विशां पते / इति श्रीमहाभारते अनुशासनपर्वणि सत्र क्षेत्रं प्रमाणं स्यान्न वै तत्रात्मजः सुतः // 16 एकोनपञ्चाशत्तमोऽध्यायः // 19 // अन्यत्र क्षेत्रजः पुत्रो लक्ष्यते भरतर्षभ / न ह्यात्मा शक्यते हन्तुं दृष्टान्तोपगतो ह्यसौ // 17 युधिष्ठिर उवाच / कश्चिच्च कृतकः पुत्रः संग्रहादेव लक्ष्यते / दर्शने कीदृशः स्नेहः संवासे च पितामह / न तत्र रेतः क्षेत्र वा प्रमाणं स्याधुधिष्ठिर // 18 महाभाग्यं गवां चैव तन्मे ब्रूहि पितामह // 1 युधिष्ठिर उवाच / भीष्म उवाच / कीदृशः कृतकः पुत्रः संग्रहादेव लक्ष्यते / हन्त ते कथयिष्यामि पुरावृत्तं महाद्युते / -2580 -