________________ 12. 338. 12 ] महाभारते [12. 339. 10 ततः खान्निपपाताशु धरणीधरमूर्धनि / एवमेतदतिक्रान्तं द्रष्टव्यं नैवमित्यपि / अग्रतश्चाभवत्प्रीतो ववन्दे चापि पादयोः // 12 आधारं तु प्रवक्ष्यामि एकस्य पुरुषस्य ते // 24 तं पादयोर्निपतितं दृष्ट्वा सव्येन पाणिना। बहूनां पुरुषाणां स यथैका योनिरुच्यते / उत्थापयामास तदा प्रभुरेकः प्रजापतिः // 13 तथा तं पुरुषं विश्वं परमं सुमहत्तमम् / उवाच चैनं भगवांश्चिरस्यागतमात्मजम् / निर्गुणं निर्गुणा भूत्वा प्रविशन्ति सनातनम् // 25 स्वागतं ते महाबाहो दिष्ट्या प्राप्तोऽसि मेऽन्तिकम् // इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि कञ्चित्ते कुशलं पुत्र स्वाध्यायस्तपसोः सदा। ___ अष्टात्रिंशदधिकत्रिशततमोऽध्यायः // 338 // नित्यमुग्रतपास्त्वं हि ततः पृच्छामि ते पुनः // 15 339 रुद्र उवाच / ब्रह्मोवाच / . . त्वत्प्रसादेन भगवन्स्वाध्यायतपसोर्मम / कुशलं चाव्ययं चैव सर्वस्य जगतस्तथा // 16 शृणु पुत्र यथा ह्येष पुरुषः शाश्वतोऽव्ययः। चिरदृष्टो हि भगवान्वैराजसदने मया / अक्षयश्चाप्रमेयश्च सर्वगश्च निरुच्यते // 1. ततोऽहं पर्वतं प्राप्तस्त्विमं त्वत्पादसेवितम् // 17 न स शक्यस्त्वया द्रष्टुं मयान्यैर्वापि सत्तम / कौतूहलं चापि हि मे एकान्तगमनेन ते / सगुणो निर्गुणो विश्वो ज्ञानदृश्यो ह्यसौ स्मृतः // नैतत्कारणमल्पं हि भविष्यति पितामह // 18 अशरीरः शरीरेषु सर्वेषु निवसत्यसौ। किं नु तत्सदनं श्रेष्ठं क्षुत्पिपासाविवर्जितम् / / वसन्नपि शरीरेषु न स लिप्यति कर्मभिः // 3 सुरासुरैरध्युषितमृषिभिश्वामितप्रभैः // 19 ममान्तरात्मा तव च ये चान्ये देहसंज्ञिताः / गन्धर्वैरप्सरोभिश्च सततं संनिषेवितम् / सर्वेषां साक्षिभूतोऽसौ न प्राह्यः केनचित्क्वचित् // उत्सृज्येमं गिरिवरमेकाकी प्राप्तवानसि // 20 विश्वमूर्धा विश्वभुजो विश्वपादाक्षिनासिकः / ब्रह्मोवाच / एकश्चरति क्षेत्रेषु स्वैरचारी यथासुखम् // 5 . क्षेत्राणि हि शरीराणि वीजानि च शुभाशुभे / वैजयन्तो गिरिवरः सततं सेव्यते मया। अत्रैकाग्रेण मनसा पुरुषश्चिन्त्यते विराट् // 21 तानि वेत्ति स योगात्मा ततः क्षेत्रज्ञ उच्यते // 6 नागतिर्न गतिस्तस्य ज्ञेया भूतेन केनचित् / रुद्र उवाच / सांख्येन विधिना चैव योगेन च यथाक्रमम् // 7 बहवः पुरुषा ब्रह्मस्त्वया सृष्टाः स्वयंभुवा / चिन्तयामि गतिं चास्य न गति वेद्मि चोत्तमाम् / सृज्यन्ते चापरे ब्रह्मन्स चैकः पुरुषो विराट् // 22 यथाज्ञानं तु वक्ष्यामि पुरुषं तं सनातनम् // 8 को ह्यसौ चिन्त्यते ब्रह्मस्त्वया वै पुरुषोत्तमः। तस्यैकत्वं महत्त्वं हि स चैकः पुरुषः स्मृतः / एतन्मे संशयं ब्रूहि महत्कौतूहलं हि मे // 23 / महापुरुषशब्दं स बिभत्र्येकः सनातनः॥ 9 ब्रह्मोवाच। ___एको हुताशो बहुधा समिध्यते बहवः पुरुषाः पुत्र ये त्वया समुदाहृताः / ___एकः सूर्यस्तपसां योनिरेका / / -2482 - सान।