________________ 12. 339. 10 ] शान्तिपर्व [12. 340.8 एको वायुर्बहुधा वाति लोके अहं ब्रह्मा आद्य ईशः प्रजानां महोदधिश्चाम्भसां योनिरेकः / ___ तस्माज्जातस्त्वं च मत्तः प्रसूतः / / पुरुषश्चैको निर्गुणो विश्वरूप मत्तो जगज्जङ्गमं स्थावरं च स्तं निर्गुणं पुरुषं चाविशन्ति / / 10 / ___ सर्वे वेदाः सरहस्या हि पुत्र // 19 हित्वा गुणमयं सर्व कर्म हित्वा शुभाशुभम् / / चतुर्विभक्तः पुरुषः स क्रीडति यथेच्छति / उभे सत्यानृते त्यक्त्वा एवं भवति निर्गुणः // 11 एवं स एव भगवाज्ञानेन प्रतिबोधितः // 20 अचिन्त्यं चापि तं ज्ञात्वा भावसूक्ष्मं चतुष्टयम् / एतत्ते कथितं पुत्र यथावदनुपृच्छतः / विचरेद्यो यतिर्यत्तः स गच्छेत्पुरुषं प्रभुम् // 12 सांख्यज्ञाने तथा योगे यथावदनुवर्णितम् // 21 एवं हि परमात्मानं केचिदिच्छन्ति पण्डिताः।। इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि एकात्मानं तथात्मानमपरेऽध्यात्मचिन्तकाः // 13 एकोनचत्वारिंशदधिकत्रिशततमोऽध्यायः॥१३९॥ तत्र यः परमात्मा हि स नित्यं निर्गुणः स्मृतः / 340 स हि नारायणो ज्ञेयः सर्वात्मा पुरुषो हि सः / युधिष्ठिर उवाच / न लिप्यते फलैश्चापि पद्मपत्रमिवाम्भसा // 14 कर्मात्मा त्वपरो योऽसौ मोक्षबन्धैः स युज्यते / धर्माः पितामहेनोक्ता मोक्षधर्माश्रिताः शुभाः। ससप्तदशकेनापि राशिना युज्यते हि सः। धर्ममाश्रमिणां श्रेष्ठं वक्तुमर्हसि मे भवान् // 1 एवं बहुविधः प्रोक्तः पुरुषस्ते यथाक्रमम् // 15 भीष्म उवाच / यत्तत्कृत्स्न लोकतन्त्रस्य धाम सर्वत्र विहितो धर्मः स्वर्ग्यः सत्यफलोदयः / वेद्यं परं बोधनीयं सबोद्ध बहुद्वारस्य धर्मस्य नेहास्ति विफळा क्रिया // 2 मन्ता मन्तव्यं प्राशिता प्राशितव्यं यस्मिन्यस्मिस्तु विषये यो यो याति विनिश्चयम् / ध्राता ऽयं स्पर्शिता स्पर्शनीयम् // 16 स तमेवाभिजानाति नान्यं भरतसत्तम // 3 द्रष्टा द्रष्टव्यं श्राविता श्रावणीयं अपि च त्वं नरव्याघ्र श्रोतुमर्हसि मे कथाम् / ' ज्ञाता ज्ञेयं सगुणं निर्गुणं च / पुरा शक्रस्य कथितां नारदेन सुरर्षिणा / / 4 यद्वै प्रोक्तं गुणसाम्यं प्रधानं सुरर्षिारदो राजन्सिद्धस्त्रैलोक्यसंमतः / ___ नित्यं चैतच्छाश्वतं चाव्ययं च // 17 पर्येति क्रमशो लोकान्वायुरव्याहतो यथा // 5 यद्वै सूते धातुराचं निधानं स कदाचिन्महेष्वास देवराजालयं गतः / __तद्वै विप्राः प्रवदन्तेऽनिरुद्धम् / सत्कृतश्च महेन्द्रेण प्रत्यासन्नगतोऽभवत् // 6 यद्वै लोके वैदिकं कर्म साधु तं कृतक्षणमासीनं पर्यपृच्छच्छचीपतिः / ___ आशीर्युक्तं तद्धि तस्योपभोज्यम् // 18 ब्रह्मर्षे किंचिदाश्चर्यमस्ति दृष्टं स्वयानघ / / 7 देवाः सर्वे मुनयः साधु दान्ता यथा त्वमपि विप्रर्षे त्रैलोक्यं सचराचरम् / / * स्तं प्राग्यज्ञैर्यज्ञभागं यजन्ते / जातकौतूहलो नित्यं सिद्धश्वरसि साक्षिवत् // 8 -2483 -