Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 775

12. 301. 2] शान्तिपर्व [12. 302.1 पायुरध्यात्ममित्याहुर्यथातत्त्वार्थदर्शिनः / सत्त्वमानन्द उद्रेकः प्रीतिः प्राकाश्यमेव च / विसर्गमधिभूतं च मित्रस्तत्राधिदैवतम् // 2 सुखं शुद्धित्वमारोग्यं संतोषः श्रद्दधानता // 17 उपस्थोऽध्यात्म मित्याहुर्यथायोगनिदर्शनम् / अकार्पण्यमसंरम्भः क्षमा धृतिरहिंसता। अधिभूतं तथानन्दो दैवतं च प्रजापतिः // 3 समता सत्यमानृण्यं मार्दवं हीरचापलम् // 18 हस्तावध्यात्ममित्याहुर्यथासांख्यनिदर्शनम् / शौचमार्जवमाचारमलौल्यं हृद्यसंभ्रमः / कर्तव्यमधिभूतं तु इन्द्रस्तत्राधिदैवतम् / / 4 इष्टानिष्टवियोगानां कृतानामविकत्थनम् // 19 वागध्यात्ममिति प्राहुर्यथाश्रुतिनिदर्शनम् / / दानेन चानुग्रहणमस्पृहार्थे परार्थता / वक्तव्यमधिभूतं तु वह्निस्तत्राधिदैवतम् // 5 सर्वभूतदया चैव सत्त्वस्यैते गुणाः स्मृताः // 20 चक्षुरध्यात्ममित्याहुर्यथाश्रुतिनिदर्शनम् / . रजोगुणानां संघातो रूपमैश्वर्यविग्रहे। रूपमत्राधिभूतं तु सूर्यस्तत्राधिदैवतम् // 6 अत्याशित्वमकारुण्यं सुखदुःखोपसेवनम् // 21 श्रोत्रमव्यात्ममित्याहुर्यथाश्रुतिनिदर्शनम् / परापवादेषु रतिर्विवादानां च सेवनम् / शब्दस्तत्राधिभूतं तु दिशस्तत्राधिदैवतम् // 7 अहंकारस्त्वसत्कारश्चिन्ता वैरोपसेवनम् // 22 जिह्वामध्यात्ममित्याहुर्यथातत्त्वनिदर्शनम् / परितापोऽपहरणं वीनाशोऽनार्जवं तथा / रस एवाधिभूतं तु आपस्तत्राधिदैवतम् // 8 भेदः परुषता चैव कामक्रोधौ मदस्तथा / घाणमध्यात्ममित्य हुर्य वाश्रुतिनिदर्शनम् / दो द्वेषोऽतिवादश्च एते प्रोक्ता रजोगुणाः // 23 गन्ध एवाधिभूतं तु पृथिवी चाधिदैवतम् // 9 तामसानां तु संघातं प्रवक्ष्याम्युपधार्यताम् / त्वगध्यात्ममिति प्राहुस्तत्त्वबुद्धिविशारदाः। मोहोऽप्रकाशस्तामिस्रमन्धतामिस्रसंज्ञितम् // 24 स्पर्श एवाधिभूतं तु पवनश्वाधिदैवतम् // 10 / मरणं चान्धतामिस्रं तामिस्रं क्रोध उच्यते / मनोऽध्यात्ममिति प्राहुर्यथाश्रुतिनिदर्शनम् / तमसो लक्षणानीह भक्षाणामभिरोचनम् // 25 मन्तव्यमधिभूतं तु चन्द्रमाश्चाधिदैवतम् // 11 भोजनानामपर्याप्तिस्तथा पेयेष्वतृप्तता / अहंकारिकमध्यात्ममाहुस्तत्त्वनिदर्शनम् / गन्धवासो विहारेषु शयनेष्वासनेषु च // 26 अभिमानोऽधिभूतं तु भवस्तत्राधिदेवतम् // 12 दिवास्वप्ने विवादे च प्रमादेषु च वै रतिः / बुद्धिरध्यात्ममित्याहुर्यथावेदनिदर्शनम् / नृत्यवादित्रगीतानामज्ञानाच्छ्रधानता। बोद्धव्यमधिभूतं तु क्षेत्रज्ञोऽत्राधिदैवतम् // 13 द्वेषो धर्मविशेषाणामेते वै तामसा गुणाः // 27 एषा ते व्यक्ततो राजन्विभूतिरनुवर्णिता। इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि आदौ मध्ये तथा चान्ते यथातत्त्वेन तत्त्ववित् / / एकाधिकत्रिंशततमोऽध्यायः॥३०१॥ प्रकृतिगुणान्विकुरुते स्वच्छन्देनात्मकाम्यया / क्रीडार्थ तु महाराज शतशोऽथ सहस्रशः // 15 / याज्ञवल्क्य उवाच / यथा दीपसहस्राणि दीपान्माः प्रकुर्वते। | एते प्रधानस्य गुणास्त्रयः पुरुषसत्तम / प्रकृतिस्तथा विकुरुते पुरुषस्य गुणान्बहून् // 16 / कृत्स्नस्य चैव जगतस्तिष्ठन्त्यनपगाः सदा // 1 -2403 3D