________________ 12. 299. 12] महाभारते [12. 301.1 अन्योन्यं स्पृहयन्त्येते अन्योन्यस्य हिते रताः। / एतदुन्मेषमात्रेण विनष्टं स्थाणुजङ्गमम् / अन्योन्यमभिमन्यन्ते अन्योन्यस्पर्धिनस्तथा // 12 कूर्मपृष्ठसमा भूमिर्भवत्यथ समन्ततः // 6 ते वध्यमाना अन्योन्यं गुणैर्हारिभिरव्ययाः / जगद्दग्ध्वामितबलः केवलं जगतीं ततः / इहैव परिवर्तन्ते तिर्यग्योनिप्रवेशिनः // 13 अम्भसा बलिना क्षिप्रमापूर्यत समन्ततः // . त्रीणि कल्पसहस्राणि एतेषामहरुच्यते / ततः कालाग्निमासाद्य तदम्भो याति संक्षयम् / रात्रिरेतावती चैव मनसश्च नराधिप // 14 विनष्टेऽम्भसि राजेन्द्र जाज्वलीत्यनलो महान् // 8 मनश्चरति राजेन्द्र चरितं सर्वमिन्द्रियैः / तमप्रमेयोऽतिबलं ज्वलमानं विभावसुम् / न चेन्द्रियाणि पश्यन्ति मन एवात्र पश्यति // 15 ऊष्माणं सर्वभूतानां सप्तार्चिषमथाञ्जसा // 9 . चक्षुः पश्यति रूपाणि मनसा तु न चक्षुषा / भक्षयामास बलवान्वायुरष्टात्मको बली / मनसि व्याकुले चक्षुः पश्यन्नपि न पश्यति / विचरन्नमितप्राणस्तियगूर्ध्वमधस्तथा // 10 तथेन्द्रियाणि सर्वाणि पश्यन्तीत्यभिचक्षते // 16 तमप्रतिबलं भीममाकाशं प्रसतेऽऽत्मना / मनस्युपरते राजनिन्द्रियोपरमो भवेत् / आकाशमप्यतिनदन्मनों ग्रसति चारिकम् // 11 न चेन्द्रियव्युपरमे मनस्युपरमो भवेत् / मनो ग्रसति सर्वात्मा सोऽहंकारः प्रजापतिः / एवं मनःप्रधानानि इन्द्रियाणि विभावयेत् // 17 अहंकारं महानात्मा भूतभव्यभविष्यवित् // 12 इन्द्रियाणां हि सर्वेषामीश्वरं मन उच्यते / तमप्यनुपमात्मानं विश्वं शंभुः प्रजापतिः / एतद्विशन्ति भूतानि सर्वाणीह महायशाः // 18 अणिमा लघिमा प्राप्तिरीशानो ज्योतिरव्ययः॥१३ इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि सर्वतःपाणिपादान्तः सर्वतोक्षिशिरोमुखः / नवनवत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः॥ 299 // सर्वतःश्रुतिमाल्लोके सर्वमावृत्य तिष्ठति // 14 हृदयं सर्वभूतानां पर्वणोऽङ्गुष्ठमात्रकः / याज्ञवल्क्य उवाच / अनुप्रसत्यनन्तं हि महात्मा विश्वमीश्वरः // 15 तत्त्वानां सर्गसंख्या च कालसंख्या तथैव च / ततः समभवत्सर्वमक्षयाव्ययमव्रणम् / मया प्रोक्तानुपूर्येण संहारमपि मे शृणु // 1 भूतभव्यमनुष्याणां स्रष्टारमनघं तथा // 16 यथा संहरते जन्तून्ससर्ज च पुनः पुनः / एषोऽप्ययस्ते राजेन्द्र यथावत्परिभाषितः / अनादिनिधनो ब्रह्मा नित्यश्चाक्षर एव च // 2 अध्यात्ममधिभूतं च अधिदैवं च श्रूयताम् // 17 अहःक्षयमथो बुद्धा निशि स्वप्नमनास्तथा / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि चोदयामास भगवानव्यक्तोऽहंकृतं नरम् // 3 विशततमोऽध्यायः // 30 // ततः शतसहस्रांशुरव्यक्तेनाभिचोदितः / कृत्वा द्वादशधात्मानमादित्यो ज्वलदग्निवत् // 4 याज्ञवल्क्ष उवाच / चतुर्विधं प्रजाजालं निर्दहत्याशु तेजसा। पादावध्यात्मभित्याहुना॑ह्मणास्तत्त्वदर्शिनः / जराय्वण्डस्वेदजातमुद्भिज्जं च नराधिप / / 5 / गन्तव्यमधिभूतं च विष्णुस्तत्राधिदैवतम् // 1 -2402 - 300