Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 765

12. 293. 22 ] शान्तिपर्व [12. 293. 50 वसिष्ठ उवाच / नैव पुमान्पुमांश्चैव स लिङ्गीत्यभिधीयते // 36 . यदेतदुक्तं भवता वेदशास्त्रनिदर्शनम् / अलिङ्गा प्रकृतिर्लिङ्गैरुपलभ्यति सात्मजैः / एवमेतद्यथा चैतन्न गृह्णाति तथा भवान् // 22 यथा पुष्पफलैर्नित्यमृतवो मूर्तयस्तथा // 37 धार्यते हि त्वया ग्रन्थ उभयोर्वेदशास्त्रयोः / एवमप्यनुमानेन ह्यलिङ्गमुपलभ्यते / न तु ग्रन्थस्य तत्त्वज्ञो यथावत्त्वं नरेश्वर // 23 पञ्चविंशतिमस्तात लिङ्गेष्वनियतात्मकः // 38 यो हि वेदे च शास्त्रे च ग्रन्थधारणतत्परः।। अनादिनिधनोऽनन्तः सर्वदर्शी निरामयः / न च ग्रन्थार्थतत्त्वज्ञस्तस्य तद्धारणं वृथा // 24 केवलं त्वभिमानित्वाद्गुणेष्वगुण उच्यते // 39 भारं स वहते तस्य ग्रन्थस्यार्थं न वेत्ति यः। / गुणा गुणवतः सन्ति निर्गुणस्य कुतो गुणाः / यस्तु ग्रन्थार्थतत्त्वज्ञो नास्य ग्रन्थागमो वृथा // 25 प्रन्थस्यार्थं च पृष्टः संस्तादृशो वक्तुमर्हति / तस्मादेवं विजानन्ति ये जना गुणदर्शिनः // 40 यथा तत्त्वाभिगमनादर्थं तस्य स विन्दति // 26 यदा त्वेष गुणान्सर्वान्प्राकृतानभिमन्यते / यस्तु संसत्सु कथयेग्रन्थार्थं स्थूलबुद्धिमान् / तदा स गुणवानेव परमेणानुपश्यति // 41 स कथं मन्दविज्ञानो ग्रन्थं वक्ष्यति निर्णयात् / / 27 यत्तद्बुद्धेः परं प्राहुः सांख्या योगाश्च सर्वशः / निर्णयं चापि छिद्रात्मा न तं वक्ष्यति तत्त्वतः / बुध्यमानं महाप्राज्ञमबुद्धपरिवर्जनात् // 42 सोपहासात्मतामेति यस्माञ्चैवात्मवानपि // 28 अप्रबुद्धमथाव्यक्तं सगुणं प्राहुरीश्वरम् / तस्मात्त्वं शृणु राजेन्द्र यथैतदनुदृश्यते। निर्गुणं चेश्वरं नित्यमधिष्ठातारमेव च // 43 याथातथ्येन सांख्येषु योगेषु च महात्मसु // 29 प्रकृतेश्च गुणानां च पञ्चविंशतिकं बुधाः / यदेव योगाः पश्यन्ति सांख्यैस्तदनुगम्यते / सांख्ययोगे च कुशला बुध्यन्ते परमैषिणः // 44 एकं सांख्यं च योगं च यः पश्यति स बुद्धिमान् // | यदा प्रबुद्धास्त्वव्यक्तमवस्थाजन्मभीरवः / त्वङ्मांसं रुधिरं मेदः पित्तं मज्जास्थि स्नायु च / बुध्यमानं प्रबुध्यन्ति गमयन्ति समं तदा // 45 एतदैन्द्रियकं तात यद्भवानिदमाह वै // 31 एतन्निदर्शनं सम्यगसम्यगनुदर्शनम् / द्रव्याद्रव्यस्य निष्पत्तिरिन्द्रियादिन्द्रियं तथा। बुध्यमानाप्रबुद्धाभ्यां पृथक्पृथगरिंदम // 46 देहादेहमवाप्नोति बीजाद्वीजं तथैव च // 32 परस्परेणैतदुक्तं क्षराक्षरनिदर्शनम् / निरिन्द्रियस्याबीजस्य निद्रव्यस्यास्य देहिनः।। एकत्वमक्षरं प्राहुर्नानात्वं क्षरमुच्यते // 47 कथं गुणा भविष्यन्ति निर्गुणत्वान्महात्मनः // 33 गुणा गुणेषु जायन्ते तत्रैव निविशन्ति च / पञ्चविंशतिनिष्ठोऽयं यदासम्यक्प्रवर्तते / एवं गुणाः प्रकृतितो जायन्ते च न सन्ति च // 34 एकत्वं दर्शनं चास्य नानात्वं चाप्यदर्शनम् // 48 त्वङ्मांसं रुधिरं मेदः पित्तं मजास्थि स्नायु च / तत्त्वनिस्तत्त्वयोरेतत्पृथगेव निदर्शनम् / अष्टौ तान्यथ शुक्रेण जानीहि प्राकृतानि वै // 35 / पञ्चविंशतिसगं तु तत्त्वमाहुर्मनीषिणः // 49 पुमांश्चैवापुमांश्चैव त्रैलिङ्गयं प्राकृतं स्मृतम् / / | निस्तत्त्वं पञ्चविंशस्य परमाहुर्निदर्शनम् / म.भा. 300 -2393 -