________________ 12. 283. 4] महाभारते [ 12. 284.2 मद्यमांसोपजीव्यं च विक्रयो लोहचर्मणोः // 4 . राजानः क्षत्रियाश्चैव मण्डलेषु पृथक्पृथक् // 1' अपूर्विणा न कर्तव्यं कर्म लोके विगर्हितम् / महाकुलेषु ये जाता वृत्ताः पूर्वतराश्च ये। कृतपूर्विणस्तु त्यजतो महान्धर्म इति श्रुतिः // 5 तेषामथासुरो भावो हृदयान्नापसर्पति // 20 संसिद्धः पुरुषो लोके यदाचरति पापकम् / / तस्मात्तेनैव भावेन सानुषङ्गेन पार्थिवाः / मदेनाभिप्लुतमनास्तच्च नग्राह्यमुच्यते // 6 आसुराण्येव कर्माणि न्यषेवन्भीमविक्रमाः // 21 श्रूयन्ते हि पुराणे वै प्रजा धिग्दण्डशासनाः / प्रत्यतिष्ठंश्च तेष्वेव तान्येव स्थापयन्ति च। दान्ता धर्मप्रधानाश्च न्यायधर्मानुवर्तकाः // 7 भजन्ते तानि चाद्यापि ये बालिशतमा नराः // 22 धर्म एव सदा नृणामिह राजन्प्रशस्यते / / तस्मादहं ब्रवीमि त्वां राजन्संचिन्त्य शास्त्रतः। धर्मवृद्धा गुणानेव सेवन्ते हि नरा भुवि // 8 / संसिद्धाधिगमं कुर्यात्कर्म हिंसात्मकं त्यजेत् // 21 तं धर्ममसुरास्तात नामृष्यन्त जनाधिप / न संकरेण द्रविणं विचिन्वीत विचक्षणः / . . विवर्धमानाः क्रमशस्तत्र तेऽन्वाविशन्प्रजाः // 9 धर्मार्थं न्यायमुत्सृज्य न तत्कल्याणमुच्यते // 24 तेषां दर्पः समभवत्प्रजानां धर्मनाशनः / स त्वमेवंविधो दान्तः क्षत्रियः प्रियबान्धवः / दात्मनां ततः क्रोधः पुनस्तेषामजायत // 10 प्रजा भृत्यांश्च पुत्रांश्च स्वधर्मेणानुपालय // 25 ततः क्रोधाभिभूतानां वृत्तं लज्जासमन्वितम् / इष्टानिष्टसमायोगो वैरं सौहार्दमेव च। . हीश्चैवाप्यनशद्राजंस्ततो मोहो व्यजायत // 11 अथ जातिसहस्राणि बहूनि परिवर्तते // 26 : ततो मोहपरीतास्ते नापश्यन्त यथा पुरा / तस्माद्गुणेषु रज्येथा मा दोषेषु कदाचन / परस्परावमर्दैन वर्तयन्ति यथासुखम् // 12 निर्गुणो यो हि दुर्बुद्धिरात्मनः सोऽरिरुच्यते // 2 // तान्प्राप्य तु स धिग्दण्डो नकारणमतोऽभवत् / मानुषेषु महाराज धर्माधर्मों प्रवर्ततः। ततोऽभ्यगच्छन्देवांश्च ब्राह्मणांश्चावमन्य ह // 13 न तथान्येषु भूतेषु मनुष्यरहितेष्विह // 28 एतस्मिन्नेव काले तु देवा देववरं शिवम् / / धर्मशीलो नरो विद्वानीहकोऽनीहकोऽपि वा। अगच्छशरणं वीरं बहुरूपं गणाधिपम् / / 14 आत्मभूतः सदा लोके चरेद्भूतान्यहिंसयन् // 29 तेन स्म ते गगनगाः सपुराः पातिताः क्षितौ / यदा व्यपेतहल्लेखं मनो भवति तस्य वै / तित्रोऽप्येकेन बाणेन देवाप्यायिततेजसा / / 15 नानृतं चैव भवति तदा कल्याणमृच्छति // 30 तेषामधिपतिस्त्वासीद्भीमो भीमपराक्रमः। इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि देवतानां भयकरः स हतः शूलपाणिना // 16 त्र्यशीत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 283 // तस्मिन्हतेऽथ स्वं भावं प्रत्यपद्यन्त मानवाः / 284 प्रावर्तन्त च वेदा वै शास्त्राणि च यथा पुरा // 17 पराशर उवाच / ततोऽभ्यषिश्चराज्येन देवानां दिवि वासवम्। एष धर्मविधिस्तात गृहस्थस्य प्रकीर्तितः / सप्तर्षयश्चान्वयुञ्जन्नराणां दण्डधारणे // 18 तपोविधिं तु वक्ष्यामि तन्मे निगदतः शृणु // 1 सप्तर्षीणामथोवं च विपृथु म पार्थिवः। | प्रायेण हि गृहस्थस्य ममत्वं नाम.जायते / - 2372 -