Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 743

12. 281. 23 ] शान्तिपर्व [ 12. 283. 4 लोकेऽस्मिन्वै पूज्यते सद्भिरायः // 23 सुखेन तासां राजेन्द्र मोदन्ते दिवि देवताः // 13 इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि तस्माद्यो रक्षति नृपः स धर्मेणामिपूज्यते / एकाशीत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 281 // अधीते चापि यो विप्रो वैश्यो यश्चार्जने रतः॥१४ 282 यश्च शुश्रूषते शूद्रः सततं नियतेन्द्रियः / पराशर उवाच / अतोऽन्यथा मनुष्येन्द्र स्वधर्मात्परिहीयते // 15 वृत्तिः सकाशाद्वर्णेभ्यस्त्रिभ्यो हीनस्य शोभना / प्राणसंतापनिर्दिष्टाः काकिण्योऽपि महाफलाः। प्रीत्योपनीता निर्दिष्टा धर्मिष्ठान्कुरुते सदा // 1 न्यायेनोपार्जिता दत्ताः किमुतान्याः सहस्रशः॥१६ वृत्तिश्चेन्नास्ति शूद्रस्य पितृपैतामही ध्रुवा / सत्कृत्य तु द्विजातिभ्यो यो ददाति नराधिप / न वृत्ति परतो मार्गेच्छुश्रूषां तु प्रयोजयेत् // 2 यादृशं तादृशं नित्यमभाति फलमूर्जितम् // 17 सद्भिस्तु सह संसर्गः शोभते धर्मदर्शिभिः / अभिगम्य दत्तं तुष्ट्या तद्धन्यमाहुरभिष्टुतम् / नेत्यं सर्वास्ववस्थासु नासद्भिरिति मे मतिः // 3 याचितेन तु यहत्तं तदाहुर्मध्यमं बुधाः // 18 पथोदयगिरौ द्रव्यं संनिकर्षेण दीप्यते। अवज्ञया दीयते यत्तथैवाश्रद्धयापि च / तथा सत्संनिकर्षेण हीनवर्णोऽपि दीप्यते // 4 तदाहुरधमं दानं मुनयः सत्यवादिनः // 19 पादृशेन हि वर्णेन भाव्यते शुक्लमम्बरम् / अतिक्रमे मजमानो विविधेन नरः सदा / तादृशं कुरुते रूपमेतदेवमवैहि मे // 5 तथा प्रयत्नं कुर्वीत यथा मुच्येत संशयात् // 20 उस्माद्गुणेषु रज्येथा मा दोषेषु कदाचन / दमेन शोभते विप्रः क्षत्रियो विजयेन तु / अनित्यमिह मानां जीवितं हि चलाचलम् // 6 धनेन वैश्यः शूद्रस्तु नित्यं दाक्ष्येण शोभते // 21 मुखे वा यदि वा दुःखे वर्तमानो विचक्षणः / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि पचिनोति शुभान्येव स भद्राणीह पश्यति // 7 द्वयशीत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः॥२८२॥ धर्मादपेतं यत्कर्म यद्यपि स्यान्महाफलम् / 283 तत्सेवेत मेधावी न तद्धितमिहोच्यते // 8 पराशर उवाच / गो हत्वा गोसहस्राणि नृपो दद्यादरक्षिता / प्रतिग्रहागता विप्रे क्षत्रिये शस्त्रनिर्जिताः / स शब्दमात्रफलभायाजा भवति तस्करः // 9 वैश्ये न्यायार्जिताश्चैव शूद्रे शुश्रूषयार्जिताः / स्वयंभूरसृजच्चाग्रे धातारं लोकपूजितम् / स्वल्पाप्यर्थाः प्रशस्यन्ते धर्मस्याथै महाफलाः // 1 घातासृजत्पुत्रमेकं प्रजानां धारणे रतम् // 10 नित्यं त्रयाणां वर्णानां शूद्रः शुश्रूषुरुच्यते / उमर्चयित्वा वैश्यस्तु कुर्यादत्यर्थमृद्धिमत् / क्षत्रधर्मा वैश्यधर्मा नावृत्तिः पतति द्विजः / रक्षितव्यं तु राजन्यरुपयोज्यं द्विजातिभिः // 11 / शूद्रकर्मा यदा तु स्यात्तदा पतति वै द्विजः // 2 अजिझैरशठक्रोधैर्हव्यकव्यप्रयोक्तृभिः। वाणिज्यं पाशुपाल्यं च तथा शिल्पोपजीवनम् / दैनिर्मार्जनं कार्यमेवं धर्मो न नश्यति // 12 शूद्रस्यापि विधीयन्ते यदा वृत्तिर्न जायते // 3 अप्रनष्टे ततो धर्मे भवन्ति सुखिताः प्रजाः। रङ्गावतरणं चैव तथा रूपोपजीवनम् / -2371 -