Page Text
________________ 12. 284. 2] शान्तिपर्व [12. 284. 32 %3 सङ्गागतं नरश्रेष्ठ भावैस्तामसराजसैः // 2 संसिद्धास्तपसा तात ये चान्ये स्वर्गवासिनः // 1. गृहाण्याश्रित्य गावश्च क्षेत्राणि च धनानि च / ये चादौ ब्रह्मणा सृष्टा ब्राह्मणास्तपसा पुरा / दाराः पुत्राश्च भृत्याश्च भवन्तीह नरस्य वै // 3 ते भावयन्तः पृथिवीं विचरन्ति दिवं तथा // 18 एवं तस्य प्रवृत्तस्य नित्यमेवानुपश्यतः / मर्त्यलोके च राजानो ये चान्ये गृहमेधिनः / रागद्वेषौ विवर्धते ह्यनित्यत्वमपश्यतः // 4 महाकुलेषु दृश्यन्ते तत्सर्व तपसः फलम् // 19 रागद्वेषाभिभूतं च नरं द्रव्यवशानुगम् / कौशिकानि च वस्त्राणि शुभान्याभरणानि च। मोहजाता रतिर्नाम समुपैति नराधिप / 5 वाहनासनयानानि सर्व तत्तपसः फलम् // 20 कृतार्थो भोगतो भूत्वा स वै रतिपरायणः / / मनोनुकूलाः प्रमदा रूपवत्यः सहस्रशः / लाभं ग्राम्यसुखादन्यं रतितो नानुपश्यति // 6 वासः प्रासादपृष्ठे च तत्सर्वं तपसः फलम् // 21 ततो लोभाभिभूतात्मा सङ्गाद्वर्धयते जनम् / शयनानि च मुख्यानि भोज्यानि विविधानि च / पुष्ट्यर्थ चैव तस्येह जनस्यार्थं चिकीर्षति // 7 अभिप्रेतानि सर्वाणि भवन्ति कृतकर्मणाम् // 22 स जाननपि चाकार्यमर्थार्थ सेवते नरः / नाप्राप्यं तपसा किंचित्रैलोक्येऽस्मिन्परंतप / बालस्नेहपरीतात्मा तत्क्षयाच्चानुतप्यते // 8 उपभोगपरित्यागः फलान्यकृतकर्मणाम् / / 23 ततो मानेन संपन्नो रक्षन्नात्मपराजयम् / सुखितो दुःखितो वापि नरो लोभं परित्यजेत् / करोति येन भोगी स्यामिति तस्माद्विनश्यति // 9 अवेक्ष्य मनसा शास्त्रं बुद्ध्या च नृपसत्तम // 24 तपो हि बुद्धियुक्तानां शाश्वतं ब्रह्मदर्शनम् / असंतोषोऽसुखायैव लोभादिन्द्रियविभ्रमः / अन्विच्छतां शुभं कर्म नराणां त्यजतां सुखम् / / 10 ततोऽस्य नश्यति प्रज्ञा विद्येवाभ्यासवर्जिता // 25 स्नेहायतननाशाच्च धननाशाच्च पार्थिव / नष्टप्रज्ञो यदा भवति तदा न्यायं न पश्यति / आधिव्याधिप्रतापाच्च निर्वेदमुपगच्छति // 11 / / तस्मात्सुखक्षये प्राप्ते पुमानुग्रं तपश्चरेत् // 26 निर्वदादात्मसंबोधः संबोधाच्छास्त्रदर्शनम् / यदिष्टं तत्सुखं प्राहुर्दृष्यं दुःखमिहोच्यते / शास्त्रार्थदर्शनाद्राजस्तप एवानुपश्यति // 12 कृताकृतस्य तपसः फलं पश्यस्व यादृशम् // 27 दुर्लभो हि मनुष्येन्द्र नरः प्रत्यवमर्शवान् / नित्यं भद्राणि पश्यन्ति विषयांश्चोपभुञ्जते / / यो वै प्रियसुखे क्षीणे तपः कर्तुं व्यवस्यति // 13 प्राकाश्यं चैव गच्छन्ति कृत्वा निष्कल्मषं तपः / / तपः सर्वगतं तात हीनस्यापि विधीयते / अप्रियाण्यवमानांश्च दुःखं बहुविधात्मत। जितेन्द्रियस्य दान्तस्य स्वर्गमार्गप्रदेशकम् // 14 / / फलार्थी सत्पथत्यक्तः प्राप्नोति विषयात्मकम् // 29 प्रजापतिः प्रजाः पूर्वमसृजत्तपसा विभुः / धर्मे तपसि दाने च विचिकित्सास्य जायते / कचित्कचिद्रूतपरो व्रतान्यास्थाय पार्थिव // 15 स कृत्वा पापकान्येव निरयं प्रतिपद्यते // 30 आदित्या वसवो रुद्रास्तथैवाग्यश्विमारुताः। सुखे तु वर्तमानो वै दुःखे वापि नरोत्तम / विश्वेदेवास्तथा साध्याः पितरोऽथ मरुद्गणाः / / 16 स्ववृत्ताद्यो न चलति शास्त्रचक्षुः स मानवः // 31 यक्षराक्षसगन्धर्वाः सिद्धाश्चान्ये दिवौकसः। / इषुप्रपातमात्रं हि स्पर्शयोगे रतिः स्मृता / - 2373 -
| SR No. | 004323 |
| Book Title | Mahabharat Samhita Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publisher | Bhandarkar Oriental Research Institute |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 864 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |