________________ 12.257.5] शान्तिपर्व [ 12. 258. 17 कामरागाद्विहिंसन्ति बहिर्वेद्यां पशून्नराः // 5 चिरकारेस्तु यत्पूर्व वृत्तमाङ्गिरसे कुले // 2 तस्मात्प्रमाणतः कार्यो धर्मः सूक्ष्मो विजानता। चिरकारिक भद्रं ते भद्रं ते चिरकारिक / अहिंसैव हि सर्वेभ्यो धर्मेभ्यो ज्यायसी मता // 6 चिरकारी हि मेधावी नापराध्यति कर्मसु // 3 उपोष्य संशितो भूत्वा हित्वा वेदकृताः श्रुतीः / चिरकारी महाप्राज्ञो गौतमस्याभवत्सुतः / आचारः इत्यनाचाराः कृपणाः फलहेतवः // 7 चिरं हि सर्वकार्याणि समेक्षावान्प्रपद्यते // 4 यदि यज्ञांश्च वृक्षांश्च यूपांश्चोद्दिश्य मानवाः / / चिरं संचिन्तयन्नांश्चिरं जाग्रच्चिरं स्वपन् / वृथा मांसानि खादन्ति नैष धर्मः प्रशस्यते // 8 चिरकार्याभिसंपत्तेश्चिरकारी तथोच्यते // 5 मांसं मधु सुरा मत्स्या आसवं कृसरौदनम् / अलसग्रहणं प्राप्तो दुर्मेधावी तथोच्यते / धूर्तेः प्रवर्तितं ह्येतन्नैतद्वेदेषु कल्पितम् / / 9 . बुद्धिलाघवयुक्तेन जनेनादीर्घदर्शिना // 6 कामान्मोहाच्च लोभाच्च लौल्यमेतत्प्रवर्तितम् / व्यभिचारे तु कस्मिंश्चिद्व्यतिक्रम्यापरान्सुतान् / विष्णुमेवाभिजानन्ति सर्वयज्ञेषु ब्राह्मणाः।। पित्रोक्तः कुपितेनाथ जहीमां जननीमिति // 7 पायसैः सुमनोभिश्च तस्यापि यजनं स्मृतम् / / 10 स तथेति चिरेणोक्त्वा स्वभावाच्चिरकारिकः / यज्ञियाश्चैव ये वृक्षा वेदेषु परिकल्पिताः / विमृश्य चिरकारित्वाच्चिन्तयामास वै चिरम् // 8 यच्चापि किंचित्कर्तव्यमन्यच्चोझैः सुसंस्कृतम् / पितुराज्ञां कथं कुर्यां न हन्यां मातरं कथम् / महासत्त्वैः शुद्धभावैः सर्व देवार्हमेव तत् // 11 कथं धर्मच्छले नास्मिन्निमज्जेयमसाधुवत् // 9 युधिष्ठिर उवाच / पितुराज्ञा परो धर्मः स्वधर्मो मातृरक्षणम् / शरीरमापदश्चापि विवदन्त्यविहिंसतः / अस्वतत्रं च पुत्रत्वं किं नु मां नात्र पीडयेत् // 10 कथं यात्रा शरीरस्य निरारम्भस्य सेत्स्यति // 12 स्त्रियं हत्वा मातरं च को हि जातु सुखी भवेत् / . भीष्म उवाच। पितरं चाप्यवज्ञाय कः प्रतिष्ठामवाप्नुयात् // 11 अनवज्ञा पितुर्युक्ता धारणं मातृरक्षणम् / यथा शरीरं न ग्लायेन्नेयान्मृत्युवशं यथा। तथा कर्मसु वर्तेत समर्थो धर्ममाचरेत् // 13 युक्तक्षमावुभावेतौ नातिवर्तेतमां कथम् // 12 पिता ह्यात्मानमाधत्ते जायायां जज्ञियामिति / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि शीलचारित्रगोत्रस्य धारणार्थ कुलस्य च // 13 सप्तपञ्चाशदधिकद्विशततमोऽध्यायः // 257 / / सोऽहमात्मा स्वयं पित्रा पुत्रत्वे प्रकृतः पुनः / विज्ञानं मे कथं न स्याद्बुबुधे चात्मसंभवम् // 14 युधिष्ठिर उवाच / जातकर्मणि यत्प्राह पिता यच्चोपकर्मणि / कथं कार्य परीक्षेत शीघ्रं वाथ चिरेण वा। पर्याप्तः स दृढीकारः पितुर्गौरवनिश्चये // 15 सर्वथा कार्यदुर्गेऽरिमन्भवान्नः परमो गुरुः // 1 गुरुरग्र्यः परो धर्मः पोषणाध्ययनाद्धितः / भीष्म उवाच / पिता यदाह धर्मः स वेदेष्वपि सुनिश्चितः // 16 अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् / प्रीतिमात्रं पितुः पुत्रः सर्वं पुत्रस्य वै पिता। - 2333 -