________________ 12. 258. 17] महाभारते [ 12. 258. 46 शरीरादीनि देयानि पिता त्वेकः प्रयच्छति // 17 - दंपत्योः प्राणसंश्लेष योऽभिसंधिः कृतः किल / तस्मात्पितुर्वचः कार्य न विचार्यं कथंचन / तं माता वा पिता वेद भूतार्थो मातरि स्थितः // 32 पातकान्यपि पूयन्ते पितुर्वचनकारिणः // 18 माता जानाति यद्गोत्रं माता जानाति यस्य सः। भोगे भाग्ये प्रसवने सर्वलोकनिदर्शने / मातुर्भरणमात्रेण प्रीतिः स्नेहः पितुः प्रजाः // 3 // भर्ना चैव समायोगे सीमन्तोन्नयने तथा // 19 पाणिबन्धं स्वयं कृत्वा सहधर्ममुपेत्य च। . पिता स्वर्गः पिता धर्मः पिता परमकं तपः। यदि याप्यन्ति पुरुषाः स्त्रियो नाहन्ति याप्यताम् // पितरि प्रीतिमापन्ने सर्वाः प्रीयन्ति देवताः / / 20 भरणाद्धि स्त्रियो भर्ता पात्याञ्चैव स्त्रियाः पतिः / आशिषस्ता भजन्त्येनं पुरुषं प्राह याः पिता। गुणस्यास्य निवृत्तौ तु न भर्ता न पतिः पतिः // 35 निष्कृतिः सर्वपापानां पिता यदभिनन्दति / / 21 एवं स्त्री नापरानोति नर एआप्यराध्यति / मुच्यते बन्धनात्पुष्पं फलं वृन्तात्प्रमुच्यते / / व्युच्चरंश्च महादोषं नर एवापराध्यति // 36 क्लिश्यन्नपि सुतस्नेहै: पिता स्नेहं न मुञ्चति // 22 स्त्रिया हि परमो भर्ता दैवतं परमं स्मृतम् / एतद्विचिन्तितं तावत्पुत्रस्य पितृगौरवम् / तस्यात्मना तु सदृशमात्मानं परमं ददौ। . पिता ह्यल्पतरं स्थानं चिन्तयिष्यामि मातरम् // 23 सर्वकार्यापराध्यत्वान्नापराध्यन्ति चाङ्गनाः / / 37 यो ह्ययं मयि संघातो मत्यत्वे पाश्चभौतिकः / यश्चनोक्तो हि निर्देशः स्त्रिया मैथुनतृप्तये / अस्य मे जननी हेतुः पावकस्य यथारणिः / तस्य स्मारयतो व्यक्तमधर्मो नात्र संशयः // 38 माता देहारणिः पुंसां सर्वस्थार्तस्य निवृतिः / / 24 / यावन्नारी मातरं च गौरवे चाधिके स्थिताम् / न च शोचति नाप्येनं स्थाविर्यमएकर्षति / अवध्यां तु विजानीयुः पशवोऽप्यविचक्षणाः // 39 श्रिया हीनोऽपि यो गेहे अम्बेति प्रतिपद्यते // 25 / देवतानां समावायमेकस्थं पितरं विदुः / पुत्रपौत्रसमाकीर्णो जननीं यः समाश्रितः / मानां देवतानां च स्नेहादभ्येति मातरम् // 40 अपि वर्षशतस्यान्ते स द्विहायनवञ्चरेत् / / 26 / एवं विमृशतस्तस्य चिरकारितया बहु / समर्थ वासमर्थं वा कृशं वाप्यकृशं तथा। दीर्घः कालो व्यतिक्रान्तस्ततस्तस्यागमत्पिता / / 41 रक्षत्येव सुतं माता नान्यः पोष्टा विधानतः // 27 मेधातिथिर्महाप्राज्ञो गौतमस्तपसि स्थितः / तदा स वृद्धो भवति यदा भवति दुःखितः।। विमृश्य तेन कालेन पत्न्याः संस्थाव्यतिक्रमम् // तदा शून्यं जगत्तस्य यदा मात्रा वियुज्यते / / 28 / सोऽब्रवीदुःखसंतप्तो भृशमणि वर्तयन् / नास्ति मातृसमा छाया नास्ति मातृसमा गतिः / श्रुतधैर्यप्रसादेन पश्चात्तापमुपागतः // 43 नास्ति मातृसमं त्राणं नास्ति मातृसमा प्रपा // 29 आश्रमं मम संप्रातत्रिलोकेशः पुरंदरः / कुक्षिसंधारणाद्धात्री जननाजननी स्मृता। अतिथिव्रतमास्थाय ब्राह्मणं रूपमास्थितः // 44 अङ्गानां वर्धनादम्बा वीरसूत्वेन वीरसूः // 30 समया सान्त्यितो वाग्भिः खागतेनाभिपूजितः / शिशो शुश्रूषणाच्छुभूर्माता देहमनन्तरम्। अध्यं पाद्यं च न्यायेन तयाभिप्रतिपादितः // 45 चेतनावानरो हन्याद्यस्य नासुपिरं शिरः // 31 - परवत्यस्मि चाप्युक्तः प्रणयिष्ये नयेन च / -2334