Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 678

12. 231. 9] महाभारते [12. 232.2 दर्शनानीन्द्रियोक्तानि द्वाराण्याहारसिद्धये // 9 यथा गतिर्न दृश्येत तथैव सुमहात्मनः // 24 शब्दं स्पर्श तथा रूपं रसं गन्धं च पञ्चमम् / कालः पचति भूतानि सर्वाण्येवात्मनात्मनि / " इन्द्रियाणि पृथक्त्वर्थान्मनसो दर्शयन्त्युत // 10 यस्मिंस्तु पच्यते कालस्तं न वेदेह कश्चन // 25 इन्द्रियाणि मनो युङ्क्ते वश्यान्यन्तेव वाजिनः / / न तदूर्ध्वं न तिर्यक्च नाधो न च तिरः पुनः / / मनश्चापि सदा युङ्क्ते भूतात्मा हृदयाश्रितः / / 11 न मध्ये प्रतिगृह्णीते नैव कश्चित्कुतश्चन // 26 इन्द्रियाणां तथैवेषां सर्वेषामीश्वरं मनः / सर्वेऽन्तःस्था इमे लोका बाह्यमेषां न किंचन / नियमे च विसर्गे च भूतात्मा मनसस्तथा // 12 यः सहस्रं समागच्छेद्यथा बाणो गुणच्युतः // 2 // इन्द्रियाणीन्द्रियार्थाश्च स्वभावश्चेतना मनः / नैवान्तं कारणस्येयाद्यद्यपि स्यान्मनोजवः / : / प्राणापानौ च जीवश्च नित्यं देहेषु देहिनाम् // 13 तस्मात्सूक्ष्मात्सूक्ष्मतरं नास्ति स्थलतरं ततः // 24 आश्रयो नास्ति सत्त्वस्य गुणशब्दो न चेतना / सर्वतःपाणिपादान्तं सर्वतोक्षिशिरोमुखम् / / सत्त्वं हि तेजः सृजति न गुणान्वै कदाचन // 14 सर्वतःश्रुतिमल्लोके सर्वमावृत्य तिष्ठति / / 29 एवं सप्तदशं देहे वृतं षोडशभिर्गुणैः। तदेवाणोरणुतरं तन्महङ्ग्यो महत्तरम्। मनीषी मनसा विप्रः पश्यत्यात्मानमात्मनि // 15 / तदन्तः सर्वभूतानां ध्रुवं तिष्ठन्न दृश्यते // 30 न ह्ययं चक्षुषा दृश्यो न च सर्वैरपीन्द्रियैः / अक्षरं च क्षरं चैव द्वैधीभावोऽयमात्मनः / / मनसा संप्रदीप्तेन महानात्मा प्रकाशते // 16 क्षरः सर्वेषु भूतेषु दिव्यं ह्यमृतमक्षरम् // 31 / अशब्दस्पर्शरूपं तदरसागन्धमव्ययम् / नवद्वारं पुरं गत्वा हसो हि नियतो वशी। अशरीरं शरीरे वे निरीक्षेत निरिन्द्रियम् // 17 ईशः सर्वस्य भूतस्य स्थावरस्य चरस्य च // 32 अव्यक्तं व्यक्तदेहेषु मत्र्येष्वमरमाश्रितम् / हानिभङ्गविकल्पानां नवानां संश्रयेण च / योऽनुपश्यति स प्रेत्य कल्पते ब्रह्मभूयसे // 18 शरीराणामजस्याहुहंसत्वं पारदर्शिनः / / 33 / विद्याभिजनसंपन्ने ब्राह्मणे गवि हस्तिनि / / हंसोक्तं चाक्षरं चैव कूटस्थं यत्तदक्षरम / शुनि चैव श्वपाके च पण्डिताः समदर्शिनः // 19 तद्विद्वानक्षरं प्राप्य जहाति प्राणजन्मनी // 34 न हि सर्वेषु भूतेषु जङ्गमेषु ध्रुवेषु च / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि वसत्येको महानात्मा येन सर्वमिदं ततम् // 20 - एकत्रिंशदाधिकद्विशततमोऽध्यायः // 231 // सर्वभूतेषु चात्मानं सर्वभूतानि चात्मनि / 232 यदा पश्यति भूतात्मा ब्रह्म संपद्यते तदा // 21 व्यास उवाच / यावानात्मनि वेदात्मा तावानात्मा परात्मनि / पृच्छतस्तव सत्पुत्र यथावदिह तत्त्वतः / य एवं सततं वेद सोऽमृतत्वाय कल्पते // 22 सांख्यन्यायेन संयुक्तं यदेतत्कीर्तितं मया // 1 सर्वभूतात्मभूतस्य सर्वभूतहितस्य च / योगकृत्यं तु ते कृत्स्नं वर्तयिष्यामि तच्छृणु / देवापि मार्गे मुह्यन्ति अपदस्य पदैषिणः // 23 / एकत्वं बुद्धिमनसोरिन्द्रियाणां च सर्वशः / शकुनीनामिवाकाशे जले वारिचरस्य वा। आत्मनो ध्यायिनस्तात ज्ञानमेतदनुत्तमम् / / 2 -2306 -