Mahabharat Samhita Part 03

SR No.: 004323
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1974
Total Pages: 864
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 19 MB

Page 675

12. 228. 14] शान्तिपर्व [ 12. 229. 1 क्रमशः पार्थिवं यच्च वायव्यं खं तथा पयः / पञ्चविंशतितत्त्वानि तुल्यान्युभयतः समम् / ज्योतिषो यत्तदैश्वर्यमहंकारस्य बुद्धितः / / 14 योगे सांख्येऽपि च तथा विशेषांस्तत्र मे शृणु। भव्यक्तस्य तथैश्वर्यं क्रमशः प्रतिपद्यते / प्रोक्तं तद्व्यक्तमित्येव जायते वर्धते च यत् / विक्रमाश्चापि यस्यैते तथा युङ्क्ते स योगतः // 15 / जीर्यते म्रियते चैव चतुर्भिर्लक्षणैर्युतम् // 29 अथास्य योगयुक्तस्य सिद्धिमात्मनि पश्यतः / विपरीतमतो यत्तु तदव्यक्तमुदाहृतम् / निर्मध्यमानः सूक्ष्मत्वाद्रूपाणीमानि दर्शयेत् // 16 द्वावात्मानौ च वेदेषु सिद्धान्तेष्वप्युदाहृतौ // 30 शैशिरस्तु यथा धूमः सूक्ष्मः संश्रयते नमः / चतुर्लक्षणजं त्वन्यं चतुर्वर्गं प्रचक्षते / तथा देहाद्विमुक्तस्य पूर्वरूपं भवत्युत // 17 व्यक्तमव्यक्तजं चैव तथा बुद्धेमथेतरत् / / अथ धूमस्य विरमे द्वितीयं रूपदर्शनम् / सत्त्वं क्षेत्रज्ञ इत्येतहयमप्यनुदर्शितम् // 31 : मलरूपमिवाकाशे तत्रैवात्मनि पश्यति // 18 द्वावात्मानौ च वेदेषु विषयेषु च रज्यतः / अपां व्यतिक्रमे चापि वह्निरूपं प्रकाशते / विषयात्प्रतिसंहारः सांख्यानां सिद्धिलक्षणम् // 32 तस्मिन्नुपरते चास्य पीतवस्त्रवदिष्यते / निर्ममश्चानहकारो निद्वंद्वश्छिन्नसंशयः / वर्णारूपसवणं च तस्य रूपं प्रकाशते // 19 नैव क्रुध्यति न द्वेष्टि नानृता भाषते गिरः // 33 भथ श्वेतां गतिं गत्वा वायव्यं सूक्ष्ममप्यजः / आक्रुष्टस्ताडितश्चैव मैत्रेण ध्याति नाशुभम् / .. माझं चेतसः सौक्ष्म्यमव्यक्तं ब्रह्मणोऽस्य वै // 20 वाग्दण्डकर्ममनसां त्रयाणां च निवर्तकः // 34 एतेष्वपि हि जातेषु फलजातानि मे शृणु। समः सर्वेषु भूतेषु ब्रह्माणमभिवर्तते / जातस्य पार्थिवैश्वर्ये सष्टिरिष्टा विधीयते // 21 नैवेच्छति न चानिच्छो यात्रामात्रव्यवस्थितः // 35 प्रजापतिरिवाक्षोभ्यः शरीरात्सृजति प्रजाः / अलोलुपोऽव्यथो दान्तो न कृती न निराकृतिः / भङ्गल्यङ्गुष्ठमात्रेण हस्तपादेन वा तथा // 22 नास्येन्द्रियमनेकाग्रं नातिक्षिप्तमनोरथः / पृथिवीं कम्पयत्येको गुणो वायोरिति स्मृतः / अहिंस्रः सर्वभूतानामीटक्सांख्यो विमुच्यते॥३६ भाकाशभूतश्चाकाशे सवर्णत्वात्प्रणश्यति // 23 / अथ योगाद्विमुच्यन्ते कारणैर्निबोध मे। वर्णतो गृह्यते चापि कामात्पिबति चाशयान् / योगैश्वर्यमतिक्रान्तो योऽतिक्रामति मुच्यते // 3. न चास्य तेजसा रूपं दृश्यते शाम्यते तथा // 24 / इत्येषा भावजा बुद्धिः कथिता ते न संशयः / अहंकारस्य विजितेः पञ्चैते स्युर्वशानुगाः / एवं भवति निद्वंद्वो ब्रह्माणं चाधिगच्छति // 38 पण्णामात्मनि बुद्धौ च जितायां प्रभवत्यथ // 25 / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि निर्दोषा प्रतिभा घेनं कृत्स्ना समभिवर्तते / अष्टाविंशत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 228 // तथैव व्यक्तमात्मानमव्यक्तं प्रतिपद्यते // 26 229 यतो निःसरते लोको भवति व्यक्तसंज्ञकः / व्यांस उवाच / तत्राव्यक्तमयीं व्याख्यां शृणु त्वं विस्तरेण मे। | अथ ज्ञानप्लवं धीरो गृहीत्वा शान्निमास्थितः / तथा व्यक्तमयीं चैव संख्यां पूर्व निबोध मे // 27 | उन्मजंश्च निमजंश्च ज्ञानमेवाभिसंश्रयेत् // 1. - 2303 -